Category Archives: مقالات

نسبت میان آثار هنری و اندیشه‌های فلسفی چیست؟

دکتر محمدرضا بهشتی استاد فلسفه‌ دانشگاه تهران به نظر می‌رسد بین فلسفه و هنر، دو نسبت وجود دارد. در نسبت نخست، آثار هنری‌ای داریم که به منزله‌ی موضوع‌های دارای تفسیر و تأمل فلسفی هستند. اینجا آثار هنری می‌توانند به تفسیر، تأمل و مداقه‌ی فلسفی بپردازند. در واقع از این منظر آثار هنری زمینه‌ساز حرکت تفسیری […]

درباره نزول قرآن کریم

دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی عضو پیوسته فرهنگستان علوم «پیامبر(ص) انسانی است که جز خداوند، هیچ چیز نمی‌تواند او را احاطه کند. این عظمت را باید به معنای زمان انفسی در نظر گرفت و حد و مرزی برای آن قائل نشد و این تحفه و عنایتی بسیار عظیم است که خداوند در اواسط ماه مبارک رمضان […]

عالم وارث پیامبر(ص) است

دکتر غلامرضا اعوانی ریس انجمن حکمت و فلسفه ایران     دین باید وجه الهی داشته باشد و دارای جنبه ای باشد که از آن به جنبه «ید الحقی» تعبیر می کنند، یعنی آن طرفی که طرف خداست، اصلا بدون خداوند معنایی نخواهد داشت. جنبه یدالحقی را «ولایت» می گویند و دینی که جنبه یدالحقی […]

خرد گفت و گو

دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی استاد فلسفه دانشگاه تهران   تردیدی نمی‌توان داشت که در همه‌ی ادیان الهی و آموزه‌های مذهبی، انسان برتر از موجودات دیگر شناخته شده و افضل کائنات به شمار آمده است. به همین جهت بار تکلیف و مسئولیت سنگین آسمانی نیز بر دوش او نهاده شده است. شاعر عارف این مسئله‌ی اساسی […]

روایت سید صادق حقیقت از فلسفه سیاسی ملاصدرا در سومین جلسه از درسگفتارهای فلسفه سیاسی شیعه

فلسفه سیاسی ملاصدرا درآمد:‌ صدرالدین محمد بن ابراهیم قوام شیرازی(درگذشته ۱۰۴۵ قمری) ملقب به ملاصدرا و صدرالمتالهین شیرازی را واپسین فیلسوف و حکیم در دایره فرهنگ و تمدن اسلامی خوانده اند که واضع سومین و آخرین مکتب بزرگ فلسفه اسلامی است: حکمت متعالیه. از آن زمان تا دوران ما عمده کسانی که فلسفه اسلامی می […]

تنهایی: واقعیت یا توهم؟

مصطفی ملکیان   بیست و چهارمین رستخیز ناگهان، نامی نشستی بود که روز دوشنبه در سالن ایوان شمس برگزار و از استقبال خوب مخاطبان برخوردار شد. عنوان این نشست «تنهایی: واقعیت یا توهم؟ تنهایی از نظرگاه مولانا» بود و از مصطفی ملکیان هم دعوت شده بود در این باب سخن بگوید. تنهایی پدیده و مفهومی است […]

دغدغه من اعتلای فرهنگ است

رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران   برای کسی در سن و سال من طبیعی است که کار مطالعه و نوشتن روز به روز برایش دشوارتر شود مع­هذا چون این خلل و وقفه قدری ناگهانی بود، از خود پرسیدم که این دگرگونی احوال از کجا و چرا پیش آمده است؟ تأمل در […]

نقش دین در عبور از بحران زیست محیطی

دکتر شهین اعوانی عضو هیات علمی موسسه حکمت و فلسفه ایران نگاه به طبیعت از نظر متفکران غربی دو گونه است: نگاه تقلیل‌گرایانه (Reductionism) با اتکا به جهان‌بینی مکانیکی یا نگرش مکانیستی به جهان به صورت گروهی از اشیاء و پدیده‌های منفک و مجزا نگریسته می‌شود که اجزاء جهان هیچ ماهیت زنده و به‌هم پیوسته‌ای […]

تروریسم عملی زشت و مخالف با تعالیم ادیان الهی است

دکتر سید حسین نصر استاد مطالعات اسلامی دانشگاه جرج واشنگتن     این روزها نفاق و خشونت دامن جهان اسلام را گرفته و نمی توان به سادگی از کنار چنین تنشهایی که ریشه در تاریخ دارند گذشت. قتل و برادر کشی در جهان اسلام و خشونت های بی وقفه میان مردم فلسطین و اسرائیل بسیار […]

نگاهی به مسئله اسماء و صفات

دکترغلامحسین ابراهیمی دینانی استاد فلسفه دانشگاه تهران مسئله اسماء و صفات و نسبت آنها با یکدیگر و همچنین کیفیت ارتباط هر یک از آنها با ذات از جمله مسائل عمده و بنیادی است که در عین حال بسیار بغرنج و پیچیده نیز به شمار می‌آید. ممکن است برخی اشخاص از طرح این مسئله به این […]

رهبران دینی در سیاست چگونه باید عمل کنند؟

آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد          براساس تجربه تاریخی مشکل مهمی برای ارتباط ادیان با سیاست قابل پیش بینی می باشد و ریشه آن مشکل در عنصری نهفته است که خوشبختانه به هیچ وجه آن عنصر در دین اسلام وجود ندارد وآن “تقدس” قدرت سیاسی است. تقدس قدرت امری است که می […]

امام علی(ع) اسوه آزادی و عدالت

دکتر صادق آئینه وند   در ابتدا می خواهم نگاهی داشته باشم به خصوصیات اخلاقی و رفتاری امام علی (ع) که ضرورت آن در این دوران بسیار احساس می شود. امام علی (ع) “حق”، “آزادی” و “عدالت” را سه محور حرکت خود در حاکمیت قرار داده بود.امام (ع) در زمان حاکمیت خود به دنبال حق، […]

مرگ اختیاری شهید رمضان

دکتر سید سلمان صفوی آکادمی مطالعات ایرانی لندن   اِنَّ فی موتی حیاتی یا فَتی کَم اُفارق موطِنی حتی مَتی مرگ بی مرگی بود بود ما را حلال برگ بی برگی بود ما را نوال (مولوی، مثنوی،د۱، ۳۹۲۷و ۳۹۳۵)  

اسلامیت و ایرانیت 

دکتر نصرالله پورجوادی استاد فلسفه و عرفان دانشگاه تهران یکی از مسائل ناگواری که بعد از انقلاب اسلامی، و حتی پیش از آن، در کشور ما پدید آمد غفلت از منافع ملی بود. باور کردن این که زمانی در این مملکت به کاربردن کلمۀ “منافع ملی” با اکراه صورت می گرفت قدری دشوار است. بیست […]