Category Archives: مقالات

عقل در قرآن و تمدن اسلامی

دکتر غلامرضا اعوانی رئیس انجمن حکمت و فلسفه ایران   اشاره: موضوع این مطلب درباره «عقل در قرآن و تمدن اسلامی» است. در این مطلب دکتر اعوانی به ارائه بحثی با عنوان «معنای عقل قرآنی و نسبت آن با عقل فلسفی» می‌پردازد. او به دنبال نشان دادن منشاء واحد قرآن و حکمت است. از معنای […]

استخفاف گناهان کبیره دراخلاق سیاسی

 آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم   در جامعه ما برخی اعمال ورفتار از نظر شرعی توسط فقیهان عالیقدر حرام انگاری شده ومردم مومن مقید به ترک آنها هستند بخصوص گناهانی که در شریعت ممنوع وبرای ارتکاب آنها ضمانت اجرائی مجازاتهائی تحت عنوان حدود ویا تعزیرات تعیین شده […]

جایگاه سهروردی در مطالعات دکتر ابراهیمی دینانی

  دکتر حسن سید عرب عضو هیات علمی دانشنامه جهان اسلام استاد ابراهیمــی دینانــی، ســرآمـد سهروردی‌پژوهان معاصر است ودر توجه به اندیشه‌های سهروردی، در کارنامه ایشان ویژگی‌هایی هست که در مقایسه با نمونه‌های آن بی‌نظیر است.

راز دلربائی اسلام

دکتر سید مصطفی محقق داماد رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم خداوند متعال خطاب به پیامبر (ص)اورا از نگرانی نسبت به وضعیت  ایمان کافران برحذر داشت وبه او دستور «جهاد کبیر» داد.جهاد کبیر در کنار دو نوع جهاد دیگر یعنی جهاد اکبر وجهاد اصغر معنا می دهد که همگی از انواع واقسام «جِهاد فی سبیل […]

عدالت بزرگترین فضیلت انسان

دکتر کریم مجتهدی استاد فلسفه دانشگاه تهران مفهوم عدالت به حد تام نمی توان فصل ممیزه اش را روشن کرد. نمی توان تعریفی از عدالت به سهولت داد. ولی می توانیم حول و حوش این مفهوم چه در فلسفه های غرب، چه در فلسفه های اسلامی و ایرانی مطالبی را با این حال بیان کنیم. […]

نظرات آیت‌الله العظمی بهجت درباره فلسفه و عرفان:

آیت‌الله بهجت “عرفان” را هدف اصلی و “فلسفه “را نیز مقدمه آن می‌‌دانستند. کلیدواژگان: آیت الله بهجت، فلسفه، عرفان، انسان،عارف، ایران، اسلام. غروب یکشنبه، ۲۷ اردیبهشت سال ۱۳۸۸، وقتی خبر رحلت بهجت‌العرفا آیت‌الله محمدتقی بهجت در شهر قم پیچید، بهت و حیرت و ناله و شیون شهر را فرا گرفت و به دنبال آن سیل […]

علم، جامعه و روشنفکری

رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم در اجلاس آکادمیهای جهان که در هفته اول اسفندماه ۹۱ در ریودوژانیرو برگزار شد بر لزوم برقرار شدن پیوند میان دانشگاه و جامعه و استفاده از علم و پژوهش برای از میان بردن فقر و اهتمام آکادمیها برای کمک به تحقق این نیت شریف تأکید شده است. در این […]

حقیقت مبدا و منشاش خداوند است

 آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم   در این مطلب مولف در نظر دارد ضمن تبیین و جایگاه معنای حق آن را از منظر دینی مورد بررسی قرار دهد. به نظر مولف وقتی گفته می شود فلان کس مع الحق است یعنی اوخود را باحق منطبق کرده است. […]

خلیج فارس، خلیج فارس است

  دکتر رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم   در شرایط کنونى همه ما وظیفه داریم که به فکر ایران باشیم. ایران نه فقط در محاصره اقتصادى و سیاسى و نظامى قرار دارد بلکه مدعیانى در کمین نشسته اند که نام آن را محو کنند. در این وضع من که مانند همه مردم ایران، ایران […]

تبیین حکمت الهی از دیدگاه ابن سینا

 دکتر غلامرضا اعوانی رئیس انجمن حکمت و فلسفه ایران   هنگامی که متون یونانی به زبان عربی ترجمه شد، تمامی آثار ارسطو توسط چند نفر به این زبان ترجمه شد. فقط شک داریم که آیا یک کتاب ترجمه شده یا نه، هنوز آثار و شواهدی دال بر ترجمه آن به دست نیامده و آن کتاب […]

در بیان عشق و زیبایی از نظر سهروردی(بخش سوم)

 هانری کربن ترجمه دکتر انشاء الله رحمتی کربن در بند پایانی جلد دوم چشم اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی، به موضوع «اروس (عشق) تلطیف شده و تعالی یافته» می پردازد و این بحث را که مؤخره تحقیق وی درباره سهروردی و حکیمان اشراقی ایران زمین است، مقدمه‌ای برای ورود به بحث درباره خاصان محبت […]

اخوان المسلمین و آینده نظم سیاسی در خاورمیانه

 دکتر داود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران از سال ۱۹۲۸ میلادی یعنی بعد از فروپاشی امپراتوری عثمانی که اخوان المسلمین به عنوان گروهی فراملی در اسماعیلیه مصر به رهبری حسن البنا تاسیس شد، تا کنون این گروه توانسته عرصه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی و اینک سیاسی را در نوردد و امروز این گروه […]

سیر تجدد و علم جدید در ایران

آکادمی مطالعات ایرانی لندن(LAIS) این کتاب تلفیق صورت بازنویسی­شده قسمتهایی از دو پژوهش صورت­گرفته در فرهنگستان علوم و متضمن نتایج نظر اجمالی تاریخی به علم جدید و تجدد در ایران است. نویسنده در بخشی از مقدمه کتاب می­نویسد: «این نوشته گرچه یک گزارش تاریخی است، تاریخ­نویسی به شیوه متداول تاریخ­نویسان نیست و در آن، حوادث […]

نگاهی به تذکره شیخ صفی الدین اردبیلی

فتح‌الله ذوقی   دوره ایلخانی در تاریخ ایران، یکی از شکوفاترین دوران تمدن اسلامی است؛ تراث علمی و یادمان‌های تاریخی این عصر، گواه پیشرفت‌های چشم‌گیر آن دوره است: مجموعه دانشگاه ربع رشیدی تبریز، رصدخانه مراغه و سلطانیه زنجان مثلث محوری این تمدن است. گسترش و رسمیت تشیع در این دوره تأثیرات ماندگاری بر جای نهاد. […]