بزرگداشت عطار نیشابوری در مسکو

آکادمی مطالعات ایرانی لندن(LAIS)

شامگاه روز جمعه بیست و سوم فروردین ماه ۱۳۹۱ و در آستانه روز بزرگداشت عطار نیشابوری ، سالن اجتماعات رایزنی فرهنگی ج . ا .ایران در مسکو شاهد جمعی از علاقمندان فرهنگ ، هنر و ادبیات ایرانی بود که برای بزرگداشت نام و یاد این شاعر و عارف بزرگ ایرانی گردهم امده بودند . دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رایزن فرهنگی ج ا ایران در روسیه در آغاز این برنامه، عطار را به عنوان یکی از بزرگترین شاعران و عارفان ایرانی ، شخصیتی ویژه در تعالیم عرفان اصیل و مبتنی بر توحید خالص دانست و با مروری گذرا بر داستان منطق الطیر ، این حکایت زیبا ، جذاب و پرمعنی را تبلور نگاه توحیدی عطار نیشابوری دانست . رایزن فرهنگی ج ا ایران در روسیه در ادامه سخنان خود با نقل داستانی از داستایوسکی ، به تفاوت نگاه عارفی چون عطار و متفکری چون داستایوسکی در موضوعات مهم انشان شناسی و روان شناسی اشاره کرد و با مهم برشمردن نگاه عارفان مسلمان به مفاهیمی چون وحدت وجود و توحید ، اظهار امیدواری نمود نشست هایی از این قبیل در تعمیق شناخت جامعه فرهنگی و هنری روسیه از آموزه های اصیل فرهنگ ، ادبیات و عرفان ایرانی و اسلامی موثر باشد . در ادامه برنامه میخائیل سنلنیکوف شاعر معاصر روس ، ترجمه روسی یکی از غزلیات عطار نیشابوری را برای جمع قرائت کرد و پس از آن کلیپی در باره زندگی و اندیشه های فریدالدین عطار نیشابوری که توسط رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده بود پخش گردید که مورد توجه حضار قرار گرفت . دکتر علی اکبر علی اکبروف رئیس مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز انستیتو شرقشناسی مسکو و پژوهشگر عرفان و تصوف اسلامی سخنران بعدی این نشست بود . وی در آغاز سخنان خود با اظهار شگفتی از گردهم  آمدن این تعداد از علاقمندان برای بزرگداشت عطار نیشابوری در مسکو افزود اگر عطار آنگونه که شایسته است به روس زبان ها شناسانده می شد و آثار او ترجمه می گردید مطمئنا ، با این توجه و استقبالی که از این برنامه به عمل آمده است ، سالن های بزرگ مسکو گنجایش علاقمندان به حضور در برنامه بزرگداشت وی را نداشت . علی اکبروف در ادامه سخنان خود به توضیح افکار ، آراء و اندیشه های فرید الدین عطار نیشابوری پرداخت و وی را یکی از حلقه های مهم زنجیره به هم پیوسته عارفان بزرگی دانست که سهمی مهم و غیر قابل اغماض در رشد و نضج تمدن اسلامی داشته اند . وی با ذکر اهمیت تاثیر مکتب عرفانی خراسان در آموزه های عرفان و تصوف اسلامی ، عطار را یکی از بزرگترین نمایندگان این مکتب عرفانی دانست . رئیس مرکز مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز انستیتو شرقشناسی مسکو زبان مورد استفاده در آثار ادبی عطار را زبانی سمبولیک خواند که در این زبان مراد از عشق اوج محبت معقول و  وصل  اتحاد با خداوند است و قس علیهذا . دکتر مهدی محبتی استاد اعزامی وزارت علوم ، تحقیقات و فن آوری و مدرس ادبیات فارسی در دانشگاه های مسکو سخنران بعدی نشست بزرگداشت عطار نیشابوری در مسکو بود . دکتر محبتی سخنان خود را با غزلی زیبا از عطار نیشابوری آغاز کرد و با خاطرنشان ساختن مراتب معرفت و کمال ، عارفان ایرانی و از جمله آن ها عطار را فاتحان قله معرفت بشری دانست . وی با ذکر این مهم که در نقد ادبی جدید ، میزان ساختن افسانه در مورد شخصیت های ادبی ، نشان دهنده وسعت و عظمت شخصیتی آن هاست ، عطار را یکی از پرافسانه ترین شخصیت های ادبی جهان دانست به حدی که در مورد او ۳۰۰ افسانه ساخته شده است .  دکتر محبتی در ادامه با اشاره به نقش اساطیر و افسانه ها در فرهنگ و تمدن بشری و پیام های مستتر در این اسطوره ها و افسانه ها ، به شرح دو افسانه معروف در باره عطار پرداخت و معانی و مضامین مترتب بر این افسانه ها را توضیح داد . وی حرف عطار را نه حرف دیروز بشر که حرف فردای بشر خواند و با نقل این سخن مرحوم فروزانفر که بشر باید چهارصد سال دیگر صبر کند تا به فهم معنای عطار دست یابد ، اظهار امیدواری نمود تا جامعه ادبی و فرهنگی روسیه از طریق ترجمه و معرفی آثار و اندیشه های این شاعر و عارف بزرگ ایران و اسلام ، به درک معانی بلند آن ها نایل شود . پخش کلیپی زیبا از یکی از غزل های عطار با آواز همایون شجریان و زیرنویس روسی اشعار ، برنامه بعدی این نشست بود که حاضران را دقایقی در خلسه معنوی ترنم موسیقی سنتی همراه با آواز اصیل ایرانی و معانی بلند غزل عطار با مطلع :  ای صبا گر بگذری بر زلف مشک افشان او  فرو برد . محمدسلطانوف روزنامه نگار و نویسنده داغستانی ساکن مسکو و عضو کانون نویسندگان روسیه سخنران بعدی این نشست بود که در مقاله ارائه شده ی خود ، با تاکید بر اهمیت اندیشه های عرفانی در تاریخ تفکر انسان ، نقش عارفان مسلمان در این زمینه را مهم و تاثیرگذار دانست و عطار را به عنوانی یکی از مهم ترین عارفان جهان اسلام ، دارای جایگاهی ویژه و شایان توجه خاص قلمداد نمود .