دکتر سید شهاب الدین مصباحی
(تهران: نشرِ نگاهِ معاصر، ۱۴۰۱)
(ISBN:978-622-290-197-4)
چکیدۀ کتاب:
این اَثر، در اِهتمامی تَحلیلی و رَوش شناسانه، به مَفهومِ «دوستی»، در اَندیشۀ حافظ شیرازی، می پردازَد. دکتر سید شهاب الدین مصباحی، با رجوع به مفاهیم و اصطلاحاتِ اَساسیِ متنوّعی در دیوان حافظ، که در ترابطِ نَهادین، با مفهومِ «دوستی»، درنگاهِ حافِظ می دانَد، مَجموعه ای اَندام واراز این مفاهیم را، در ارتباطِ بُنیادین، با «دوستی» در تأمُلّاتِ حافِظ، تبیین می سازَد، و از این مَنظَر، او را، «حافِظِ دوستی»، می خوانَد.
این خوانشِ نو، نشان می دهد، که در فرهنگِ جامعِ رؤیتِ حافظ ازهَستی و روابطِ آن، به پِی رَنگی، در بازخوانیِ «دوستی»، دست می یازیم، که از کشفِ تَرابطِ روش شناسانۀ مَفهوم «دوستی»، با دیگر مَفاهیم و اِصطِلاحاتِ مُتنوّع، خَلّاق، بنیادین، وعَرصه سازِ دیوانِ او، حاصل می گردد.
عِیش، رِندی، مِیْ، نور، دیده وَری، شُکر، فَقر و قَناعت، اِرتفاع و اِشراف، آزادگی و مَناعتِ طبع، مُدارا، وَهَم، شَواهدِ درخشانِ خُلقیِ حافِظ، همچون صِدق و راستی، پاک بازی، بُلَند نظری، عزّتِ مَنیع، بی نیازی، سخاوت و بَخشندگی، اِستغنا، «بَد» گریزی، تمنّایِ مُستمرِ«خوبی»، خَیر و نیکی، ریا سوزی، دَغَل زُدایی، کین ناوَرزیدن، عَداوَت گُریزی، حَسَد ناداشتن، حق پَذیری، تَعلُّق ناپذیری، و پَرهیز از درشت خویی و پَلَشت زبانی، و دیگر مَضامینِ بُلندی، همچون، عیب پوشی، خود ناپَرستیدن، پرهیز از گزند، آزار، و بَد نماییِ دیگران، حَذَر از فریب و دروغ؛ به مثابۀ مَجموعه ای از فضایلِ اخلاقیِ بَرین و بِهم پیوسته و کانونی اَند، که در فَرنشینِ وَرجاوندِ «دوستی»، مَجمَع گزیده، وَ هَم، در آن کانون، پایِش و نگاهبانی گردند، وَ نیز، هَمگی، در ساحتِ «دوستی»، به آزمونِ اصالت، رُشد، و چابُکی و بِهْ گُزینی روَند. از این دریچه و مَنظَر، تمامیِ این خُلقیّات، در«دوستیِ راستین»، به کمال و اُوج رَسَند.