کتاب موسی در قرآن، تالیف دکتر سید سلمان صفوی در لندن و تهران منتشر شد.
در کتاب «موسی در قرآن»، با رویکردی نو، بازشناسی چهره حضرت موسی کلیم‌الله براساس قرآن تبیین شده است. قرآن به رویدادهای زندگی حضرت موسی(ع) ملقب به «کلیم‌الله»؛ بیش از سایر پیامبران پرداخته است. قرآن چهره حضرت موسی(ع) را به صورت انسانی الهی – انقلابی با خصایل عصمت، عرفان و شجاعت به تصویر کشیده است.
براساس این تحقیق قرآن، یهودی‌ستیز نیست. این کتاب مبنایی است قرآنی برای گفت‌وگوهای حکیمانه بین ادیان الهی و علاوه بر گشودن طریق گفت‌وگوهای دینی و فرهنگی بین یهودیان و مسلمانان، مبانی نظری همزیستی مسالمت‌آمیز بین پیروان حضرت موسی(ع) و حضرت محمد(ص) را براساس وحدت و همدلی با شخصیت‌محوری دو دین یعنی حضرت موسی(ع) تبیین می‌کند. مبنای نظری کتاب نظریه «وحدت استعلایی ادیان و خاتمیت رسول رحمت للعالمین(ص)» است.
کتاب «موسی در قرآن» دارای پنج فصل و سیصد و هفتاد صفحه است که در تهران به وسیله انتشارات سلمان آزاده منتشر شده است و از طریق سایت http://iranth.com/ به صورت «پی دی اف» و فیزیکی قابل تهیه است.
فصل اول کتاب، «اجمال زندگی موسی (کلیم الله)» نام دارد و در این فصل به میلاد موسی تا فرار از مصر؛ قبل از بعثت، مدین؛ دوره زندگی موسی با شعیب نبی و صفورا، ملاقات اول موسی با خدایتعالی و بعثت آن حضرت؛ لقاءالله موسی(کلیم الله)، مُحاجه موسی(کلیم الله) با فرعون، نزول بلا بر فرعونیان، ساحران، عاقبت فرعون، موسی پس از آزادی بنی اسرائیل، چله نشینی موسی(کلیم‌الله)، نزول الواح، نافرمانی های برخی از بنی اسرائیل، فتنه سامری، موسی و قارون، حضرت موسی و خضر نبی(ع)، رحلت موسی(ع) پرداخته شده است.
فصل دوم با عنوان «ادوار زندگی موسی(کلیم‌الله)» است که بخش‌هایی آن عبارت از: مقدمه حکایت زندگی موسی(کلیم الله) برگرفته از قرآن کریم، مقام اول: دوره میلاد موسی تا فرار از مصر قبل از بعثت، مقام دوم: زندگی موسی از دوره مهاجرت از مصر به مدین و زندگی با شعیب نبی و ازدواج با صفورا، مقام سوم: ملاقات اول و گفت‌وگوی موسی(کلیم‌الله) با خدا و برگزیده شدن به نبوت و رسالت؛ معجزات عصا و یـد بیضا، زندگی و شخصیت موسى و آداب سیر و سلوک الهی، مقام چهارم: مأموریت محاجات موسیبا فرعون، محاجات موسی با فرعون، معجزات مصر بلاهای نازل بر فرعون، مقام پنجم: مهاجرت موسی از مصر با بنی اسرائیل و معجزه شکافته شدن رود نیل، مقام ششم: رخدادهای پس از آزادی بنی اسرائیل، محاجه موسی با بنی اسرائیل، نافرمانی‌های بنی اسرائیل، معجزات دوره آزادی، ده‌فرمان، مقام هفتم: چله‌نشینی موسی، دومین ملاقات با خدای تعالی، مقام هشتم: دیدار حضرت موسی و خضر نبی(ع)، رویکرد عرفانی دیدار حضرت موسی و خضر نبی(ع) و حُسن افتتاح و حُسن اختتام سخن: جمع بندی زندگی موسی(کلیم‌الله) هستند.
فصل سوم «مفصل‌ترین بخش‌های پیوسته قرآن کریم درباره موسی(کلیم‌الله) و ویژگی‌ها و معجزات موسی(کلیم‌الله) است که در این فصل نیز ملاقات و تکلم با خدای تعالی، معجزات موسی(کلیم‌الله)، شکافته شدن دریا و عبور بنی‌اسرائیل، جوشش ۱۲ چشمه، زنده شدن مقتول بنی‌اسرائیل، ابر‌های سایبان، نزول «مَنّ» و «سَلوَی»، قرار گرفتن کوه طور بر فراز قوم بنی‌اسرائیل، چله‌نشینی موسی، نزول ده‌فرمان، سخن گفتن خدای تعالی با موسی(کلیم‌الله) مطرح شده است.
فصل چهار با عنوان «صفات توراتی موسی در قرآن کریم» و فصل پنجم هم با نام «موسی در ادبیات عرفان اسلامی» سامان داده شده که در فصل اخیر فصِّ حکمت عِلوی در کلمه موسوی تبیین شده است.
مؤلف در کتاب بدیع «موسی در قرآن» استدلال کرده است که زندگی و شخصیت حضرت موسی(ع) باید در بستر نهضت انبیای الهی «علیه ظلم»، «دعوت به آزادی»، «یکتاپرستی» و «شریعت، طریقت و حقیقت» درک و تحلیل شود. شماری از فضایل برشمرده برای موسی(ع) در قرآن کریم عبارتند از: «احسان»، «اخلاص»، «ادب»، «اسوه بودن»، «اصلاح‌طلبی»، «اعتدال»، «امانتداری»، «امیدواری»، «ایمان»، «برکت»، «برگزیدگی»، «تحیّت به موسی(ع)»، «تقرّب»، «توحید»، «توکّل»، «حکمت»، «خشوع»، «خوشنامی»، «خوف از خدایتعالی»، «راستگویی»، «رشد»، سبقت در خیر»، «سخن خدای تعالی با موسی(ع)»، «شجاعت»، «عبادت»، «عصمت»، «عفّت»، «علم» و «کرامت».
یادآور می‌شود، سیدسلمان صفوی از قرآن‌پژوهان معاصر است که پیش‌تر «دانشنامه معاصر قرآن کریم» را سرپرستی علمی کرده است و دو جلد کتاب «تفسیر ساختاری سوره حمد» و «تفسیر ساختاری سوره بقره» را منتشر کرده است. انگیزه مؤلف برای این تحقیق، پس از سال‌ها پژوهش در معارف قرآنی، بازشناسی چهره موسی(کلیم‌الله)، از جنبه عبرت‌آموزی از نهضت حضرت موسی(ع) بوده است. بر مبنای حدیث نبوی؛ پیامبر اسلام(ص) فرمودند: «یکون فی هذه الامه کل ما کان فی بنی اسرائیل حذو النعل بالنعل و القزه بالقزه.»: «هر اتفاقی که در بنی اسرائیل رخ داده، بدون ذره‌ای کم و زیاد در این امت نیز رخ می‌دهد.»
همچنین، براساس حدیث نبوی فوق و برخی رخدادها در تاریخ اسلام؛ موضوع سرنوشت موسی(ع) و بنی اسرائیل برای مسلمانان و به ویژه اهل فکر از جنبه پژوهش‌های تطبیقی و پندآموزی همواره حائز اهمیت بوده است. ضرورت تحقیق مجدد نیز علاوه بر عبرت‌آموزی؛ پاسخگویی علمی به «افسانه یهودی ستیزی اسلام» است که غالباً از دو منبع متعارض «افسانه یهودی‌ستیزی اسلام» شنیده می‌شود: رسانه‌های تندروی اسلام‌هراس غربی و برخی مسلمانان افراطی. از دیدگاه مؤلف، «منویات صهیونیسم جهانی در تعارض با منویات حضرت موسی(ع) است».
