حسین متقی
مجلّه «اشراق» عنوان سالنامه‌ای است که با هدف معرّفی و توسعه پژوهشهای آکادمیک فلسفه و عرفان اسلامی به ویژه در روسیه منتشر می‌شود. این مجله از سوی بنیاد مطالعات اسلامی و با همکاری انستیتوی فلسفه آکادمی علوم روسیه و مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، به زبان‌های روسی، انگلیسی و فرانسوی، در مسکو منتشر می‌شود.
فلسفه و عرفان غنی اسلامی از جمله مباحثی است که توجه بسیاری از متفکران دنیا را به خود جلب کرده و زبان قابل فهم و مشترک بین متفکران با دیدگاه های مختلف است. امام خمینی (ره) در نامه تاریخی خود به رهبر شوروی میخائیل گورباچف در سال ۱۳۶۷ متفکران و اندیشمندان روس را به تأمل در فلسفه و عرفان اسلامی و تحقیق بیشتر و فهم عمیق‌تر در آن فراخواندند. بر همین اساس بنیاد مطالعات اسلامی در روسیه با هدف رشد پژوهشهای فلسفی و عرفانی و ونیز گسترش و جهت دهی مطالعات آکادمیک و نیمه آکادمیک در موضوع فلسفه و عرفان اسلامی را در برنامه کاری خود قرار داد و تا به حال آثار متعددی با همکاری محققان برجسته روس و مراکز مهم آکادمیک در این موضوع منتشر نموده است. در این راستا این بنیاد با همکاری انستیتو فلسفه آکادمی علوم روسیه و پژوهشکده حکمت و فلسفه ایران اقدام به انتشار سالنامه فلسفی ـ عرفانی “اشراق” مشتمل بر مجموعه مقالات اندیشمندان برجسته جهان، نموده است؛ باید دانست که این نشریه یکی از مهمترین پروژه‌های تحقیقاتی این بنیاد محسوب می‌گردد و طبق برنامه بناست صد نسخه از آن به پنجاه مرکز در روسیه و پنجاه مرکز علمی در خارج از روسیه ارسال شود.
سرویراستار علمی “اشراق” دکتر یانیس اشوتس، استاد دانشگاه لتوانی و لاتویا، مسلّط به زبان‌های روسی، فارسی، انگلیسی و عربی از متخصصان فلسفه و عرفان اسلامی و مترجم آثار متعددی از جمله مفتاح الغیب قونوی و حکمت عرشیه ملاصدرا می‌باشد.
ـ دفتر اول نشریه “اشراق” (خرداد ۱۳۸۹/۲۰۱۰) مشتمل بر چهل مقاله از سیزده کشور بوده که بیشترین سهم از مقالات از آن متفکران ایران و روسیه است. خلاصه تمامی مقالات به انگلیسی جهت معرفی نشریه به غیر روس زبانان نیز به چاپ رسیده است.
نویسندگان مقالات این شماره عبارتند از: حسن حنفی، ویلیام چیتیک، سید حسین نصر، آندره اسمیرنف، توفیق ابراهیم، ماریتا استپانیانتس، کارل ارنست، غلامرضا اعوانی، کریم مجتهدی، حمیدرضا آیت‌اللهی، سید محمد خامنه‌ای، غلامحسین دینانی، ایلشاد نصیراف، الیور لیمن، محمدتقی مصباح، محمدعلی شمالی، سوکیانین، کارملا با فیونی، گرهارد باورینگ، ناتالیا یفریمووا، شهرام پازوکی، حمید هادوی، آفاق اسدووا، یکریم دیمیرلی، زین‌العابدین ابراهیمی، پابلو بنیتو و یانیتس اشوتس. باید افزود نخستین شماره این نشریه در اواسط خرداد ۱۳۸۹ در محل انستیتو فلسفه آکادمی علوم روسیه رونمایی از این نشریه با حضور اندیشمندان روس برگزار گردید.
ـ دفتر دوم “اشراق” (خرداد ۱۳۹۰/۲۰۱۱) با موضوع تخصصی سهروردی و حکمت اشراق، شامل ۱۵ مقاله به زبان روسی و ۲۱ مقاله به زبان‌های انگلیسی و فرانسوی است. تمامی مقالات روسی دارای خلاصه انگلیسی و مقالات غیر روسی نیز دارای خلاصه به زبان روسی است.
نویسندگان ایرانی این شماره غلامرضا اعوانی، رضا اکبریان، محمد فنایی اشکوری، قاسم کاکائی، محمد خواجوی، حامد ناجی، شهرام پازوکی؛ نویسندگان روسی ناتالیا یفریمووا، یوگینا فرالووا، توفیق ابراهیم آندره لوکاشف، الشاد نصیراف، استانیسلاو پروزروف، روزانا پسح، گولتکینا شامیلی، آندره اسمیرنف، لئونید سوکیانین و نویسندگان دیگری نیز از فرانسه، آمریکا، ترکیه، استرالیا، فنلاند، انگلیس و لتوانی می‌باشند.
ـ دفتر سوم “اشراق” با موضوع اختصاصی <ابن عربی> در بردارنده حدود ۴۰ مقاله است که در ۶۵۴ صفحه در خرداد ۱۳۹۱ منتشر شده و در روز “سنت مسلمانان” همزمان با برگزاری سومین کنفرانس بین المللی فلسفه تطبیقی در محلّ انستیتو فلسفه آکادمی علوم روسیه در مسکو رونمایی گردید.
مقالات این شماره به قلم پژوهشگرانی از کشورهای روسیه، ایران، آلمان، ایتالیا، ایالات متحده آمریکا، اسپانیا، فرانسه، ژاپن، ترکیه، کانادا، انگلیس، لبنان و مراکش است که به مسائل مهم اندیشه فلسفیـ اسلامی می‌پردازد.
این شماره از “اشراق”، ویژه‌نامه ابن عربی است که در ۸ بخش: ۱٫ تصوف و عرفان: مکتب ابن عربی، ۲٫ تصوف و عرفان: مکاتب دیگر، ۳٫ مکتب مشایی عربی: از قرطبه تا بخارا، ۴٫ اشراق: مکتب سهروردی، ۵٫ فلسفه حقوق، ۶٫ منطق، ۷٫ فلسفه دین و کلام و ۸٫ مناظره، ارائه شده است.
کلید واژه: فلسفه، اسلامی، اشراق، روسیه، حکمت.