دکتر غلامرضا اعوانی در دومین جلسه از سلسله نشست‌های «ملکوت کلمات» در خانه هنرمندان ایران گفت: بر اساس کتاب خدا پیامبر اسلام پیامبر کتاب و حکمت است. هنر دینی هم با حکمت سروکار دارد که ماخوذ از کتاب خداست؛ بنابراین جامعه دینی بدون هنر محقق نمی‌شود و گرایش‌هایی در اسلام که مخالف هنر هستند، با کلام خدا و قرآن مخالفند.- به گزارش خبرنگار آکادمی مطالعات ایرانی لندن این برنامه در خانه هنرمندان درباره «ضرورت هنر در جامعه دینی» اختصاص داشت. او در این سخنرانی گفت: من در این جلسه می‌خواهم از ضرورت هنر در جامعه دینی دفاع کنم. جامعه دینی بدون هنر امکان ندارد و البته با هر هنری هم کنار نمی‌آید.
وی افزود: مخالفت با هنر و زیبایی مخالفت با سرشت و کمال انسانی است. جامعه فاقد هنر فاقد ارزش است. برخی از گرایش‌های مذهبی ضدهنرند و این بسیار خطرناک است و البته با کتاب خدا و کلام الهی منافات دارد؛ چرا که اسلام حکمت هنر دارد و این فرقه‌ها با رد این حکمت با اسلام مخالفت کرده‌اند. بر اساس کتاب خدا، پیامبر اسلام، پیامبر کتاب و حکمت است و هنر دینی هم با حکمت سروکار دارد و مبادی خود را از کتاب خدا گرفته است.
این استاد حکمت و فلسفه در ادامه با اشاره به تمایزهای میان انسان و حیوان، گفت: انسان با سه صفت از حیوانات متمایز می‌شود؛ عقل الهی، اختیار و قوه آفرینش و ابداع، که خاص انسان است و انسان می‌تواند هرگونه که بخواهد خلق کند.
اعوانی گفت: غایت عقل حقیقت است، غایت اختیار عمل خیر و غایت قوه ابداع جمال و زیبایی است. این سه از هم جدا نیستند. هنر نباید از خیر و خیر نباید از حقیقت جدا و منفک باشد. در هنرهای صناعی ما، حکمت از صناعت جدا نبوده و هنرمندان مسلمان به اندازه خودشان از حکمت برخوردار بوده‌اند. این مطلب با مراجعه به تمام کتاب‌های تاریخی هنر و همچنین سرگذشت‌ها و زندگینامه‌ها قابل اثبات است.
نویسنده کتاب «حکمت و هنر معنوی» در ادامه با اشاره به این نکته که صناعت امروز از حکمت جدا است، گفت: در قدیم هر کس به اندازه خود از حکمت بهره داشت اما در زمان حاضر با توجه به پیشرفت علوم این مساله کاملا عکس است و صنعت امروز هیچ ربطی به حکمت ندارد و این یک فاجعه بشری است که در زمان حاضر علم نقش مطلق و خدا را بازی میکند!
استاد ممتاز دانشگاه شهید بهشتی در ادامه با اشاره به این نکته که هنر می‌تواند برتر از فلسفه باشد، گفت: هنر می‌تواند زبان گویای حقیقت و معرفت باشد و این مساله جایگاه هنر را برتر و بالاتر از فلسفه قرار می‌دهد. می‌توان حکمت را در انواع کتاب‌ها نوشت، اما کتاب مخاطب محدودی دارد و در مقابل مخاطبان هنر بسیارند.
وی افزود: می‌توان حکمت را در قالب هنر به مخاطبان بسیاری ارایه کرد و بر این اساس جایگاه هنر بالاتر و برتر از فلسفه است. همچنین با توجه به این مطلب می‌توان گفت که میزان تاثیرگذاری هنر نیز از میزان تاثیرگذاری فلسفه بر اشخاص بسیار بیشتر است. بنابراین اگر حکمت را در قالب هنر معرفی کنیم مخاطبانش بسیار بیشتر از کتاب و فلسفه خواهد بود.
اعوانی در ادامه با اشاره به کلامی بسیار مهم از تیتوس بورکهارت، متفکر سنت‌گرا که آن‌را در عموم کتاب‌های خود بیان کرده، گفت: تیتوس بورکهارت می‌گوید: «بهترین، ساده‌ترین و مهم‌ترین راه برای شناخت اسلام، شناختن هنر اسلامی است.» بر این اساس هنر می‌تواند بهترین بیانگر حکمت دینی باشد. هنر از مقومات دین است و کسانی که هنر را پس می‌زنند، به دین ضربه وارد می‌کنند.
مترجم جلد چهارم «تاریخ فلسفه کاپلستون» در ادامه با اشاره به تعریف خود از هنر دینی، گفت: با تمام این اوصاف حال باید هنر دینی را تعریف کنم؛ هنر دینی هنری است که مبادی خود را مستقیما از وحی گرفته باشد و نحوه بیانش نیز حکمی باشد. باید دانست که صرف موضوع، هنری را دینی نمی‌کند. هنر، هنر است و دین، هنر را هنر نمی‌کند، بلکه صرفا آن‌را هدایت میکند. کار دین راهنمایی و هدایت هنر به سمت حقیقت و معرفت است.
اعوانی با بیان این نکته که هنرمند باید حق را بیان کند، گفت: کتاب خدا انسان را خلیفهالله در زمین می‌داند. بر اساس این بیان هنرمند، خالق اصلی هنر را خداوند می‌داند. هنرمندان مسلمان عالی‌ترین صناعات هنری را خلق کرده‌اند اما نامی از خود مطرح نکرده‌اند، چرا که خالق اصلی هنر را خداوند می‌دانستند.
اعوانی در پایان با انتقاد از کسانی که ضدهنر هستند و با هنر مخالفت می‌کنند، گفت: بهترین راه برای معرفی دین هنر است و مخالفت با هنر اشتباهی بسیار بزرگ و خطرناک است.