ابوذرابراهیمی ترکمان
رایزن فرهنگی سفارت جمهموری اسلامی ایران
روز پنجشنبه ۲۹ تیر ۱۳۹۱ با قرار قبلی وبه دنبال نظر دوستانم آقایان صدرایی نیا، متقی ودکتر حیدرنیا که پیشتر، از این کتابخانه بازدید کرده بودند ودر باره مجموعه ای از بریده های روزنامه مربوط به ایران که در این کتابخانه نگهداری می شود،توضیحاتی داده بودند ؛ به دیدن رییس کتابخانه دولتی تاریخی روسیه رفتم.
این کتابخانه از کتابخانه های قدیمی روسیه به شمار می آید که در سال ۱۸۶۳ میلادی تاسیس شده است.رییس این کتابخانه پروفسور میخاییل آفانسیف مردی خوش رو ومتبسم وعلاقه مند به امر کتاب وکتابداری وکتابخوانی است ودر تدوین قوانین مربوط به کتاب وکتابداری در روسیه نقش فعالی داشته است.او متولد سال ۱۹۴۷ میلادی است ودر رشته علوم تربیتی وکتابداری فارغ التحصیل شده است وبه دلیل تلاش هایش در زمینه کتابداری عضو اصلی آکادمی بین المللی اطلاع رسانی ونیز عضو کمیته توسعه کتابخانه های روسیه ومعاون انجمن کتابداران فدراسیون روسیه است.از همان بدو ورود می توان علاقه مندی وعشق اورا به کتاب دریافت.از ما به گرمی استقبال کرد وبه گفتگو نشستیم.
در شهر مسکو ۴۳۴ کتابخانه عمومی وجود دارندو مجموع کتابهای کتابخانه های مسکو۲۶٫۶۶۶٫۵۰۰ نسخه کتاب است که سه میلیون وهشتصد هزار کتاب از این تعداد در کتابخانه دولتی تاریخی نگهداری می شود. کتابخانه دولتی تاریخی ۲۵۰ نفر کارمند دارد که اغلب یا کتابدارهستند و یا تحصیل کرده رشته تاریخ هستند.بیش از ۴۰٫۰۰۰ نفر عضو این کتابخانه هستند.
به گفته رییس بخش کتابهای شرقی بیش از ۱۵۰۰ عنوان کتاب در باره ایران وجود دارد وحتی اکنون نیز هر ناشری موظف است هفده نسخه از کتاب خود را به دبیرخانه کتابخانه های کشور ارسال کند ودر آنجا توزیع شود.
بعد از کمی گفتگو به دعوت رییس دانشگاه از بخش های فارسی وکتب مربوط به ایران وهمچنین نسخه های خطی فارسی بازدید کردیم.
در بخش نسخه های خطی چند کتاب بیشتر وجود نداشت که ذیلا معرفی می شود.
کیمیای سعادت امام محمد غزّالی، کتابت به سال ۱۱۰۰ هجری قمری
دوره‌ی دو جلدی نگارستان قاضی احمد غفّاری
مفتاح الجنان محمد مجیر، کتابت به سال ۱۰۸۲ هجری قمری
منشآت میرزا مهدی استرآبادی (شامل پنجاه و دو نامه)، کتابت به سال ۱۲۳۸ هجری قمری
نسخه‌ای نفیس که اشعار بسیاری از شعرای نامی را در خود جای داده‌است.
«صحیفه‌ی سجّادیه»، تاریخ کتابت به سال ۱۰۶۷ هجری قمری نیز در این کتابخانه نگهداری می شود
دومین رییس کتابخانه از بدو تاسیس فردی به نام «خیمیرف»(متوفی ۱۸۷۲ میلادی) بودکه به جمع‌آوری بریده‌ی روزنامه‌ها ومقالات منتشره در باره موضوعات مختلف علاقه مند بود. او مجموعه ۶ جلدی از بریده روزنامه ها را گردآوری کرده که سه جلد آن مربوط به ایران است. قدیمی‌ترین بریده‌ی روزنامه در این مجموعه، مربوط به سال ۱۷۹۰ میلادی می‌باشد.
رییس کتابخانه ابراز داشت که آقای خیمیرف به طور ویژه به تاریخ ایران علاقه مند بوده و به همین دلیل اقدام به جمع آوری بریده مقالات روسی در باره ایران نیز نموده است . سه جلد متضمن بریده جراید در باره ایران به نام مجموعه خیمیرف به قطع وزیری در این کتابخانه نگهداری می شود.
در این سه جلد آقای خیمیرف مقالات مربوط به ایران را که در روزنامه ها و مجلات عصر وی به زبان روسی منتشر گردیده، اصل مقاله را از روزنامه یا مجله بریده و با درج مشخصات آن در مجموعه ملحق نموده است. او مقالات را به ترتیب موضوعی چیده و برای هر مقاله یک شماره اختصاص داده است. در کل تعداد مقالات مجموعه در این سه جلد ۵۳ مقاله بوده و مقالات به زبان های روسی، انگلیسی وفرانسوی است. شاید به این دلیل که ما در آن زمان دارای روزنامه نبودیم ، اطلاعات این مجموعه به مورخین ایرانی کمک زیادی در آگاهی از وقایع آن دوره تاریخی بنماید.
بریده‌ی روزنامه‌های مربوط به ایران، جمع‌آوری شده توسّط خیمیرف.
از ویژگی های مردم روسیه که بسیار ستودنی می باشد، این است که به حفظ اسناد واطلاعات وانتقال آن به نسل های بعدی بسیار همت می گمارند.اگر تاریخ دویست سال گذشته روسیه را در نظر بیاوریم ومصایب تاریخی که بر سر روسیه آمده را در نظر بگیریم ؛جنگ های جهانی اول ودوم ، انقلاب ۱۹۱۷ میلادی وفروپاشی در سال ۱۹۹۱ که تمام این وقایع می تواند زمینه از بین رفتن اسناد کتابها ومدارک را فراهم آورد، بر این باور بیشتر تکیه می کنیم که حفظ اسناد تاریخی وکتابهای ارزشمند به عنوان وظیفه ملی ومیهنی مردم تلقی شده است.
با رییس کتابخانه در باره این مجموعه گفتگو کردم و از آمادگی رایزنی فرهنگی برای ترجمه این مجموعه و انتشار آن سخن به میان آوردم که البته مورد موافقت قرار گرفت ومقرر شد تا در روزهای آینده همکاری های فیما بین را در قالب امضای تفاهم نامه همکاری پیگیری بنماییم.