مکتب فلسفی اصفهان/ جستاری در تاریخچه فلسفی اصفهان و مکاتب فلسفی آن.

مکتب فلسفی اصفهان، مدرس مطلق، محمد علی، ۱۳۴۲-   ؛ تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری« متن»،۱۳۸۹٫

اصفهان را می توان یکی از خاستگاههای بزرگ فلسفه در ایران دانست که بزرگان بسیاری را در دامن خود پرورده است. شاید بتوان ابتدای مکتب فلسفی اصفهان را به دوره صفویه و دارالخلافه بودن آنجا نسبت داد اما حضور بزرگانی چون ابن مسکویه و ابن سینا در این شهر این نظر را تقویت می کند که از قرنها پیش اصفهان پایگاهی برای فلسفه و اندیشمندان بزرگ بوده است. در دوره صفویه مکتب فلسفی اصفهان به اوج خود می رسد و بزرگانی چون سید محمد باقر استرآبادی( میرداماد)، شیخ بهاءالدین محمد عاملی ( شیخ بهایی) و سید ابوالقاسم موسوی حسینی( میرفندرسکی)  در آنجا می زیسته اند و مجلس درس داشته اند البته نباید پایان دوره صفویه را پایان دوره اقتدار فلسفه اصفهان دانست زیرا در قرن دوازدهم نیز با ظهور ملا اسماعیل خواجویی؛ شاگردش آقا محمد بیدآبادی، و شاگرد وی ملا علی نوری، حوزه فلسفی اصفهان درخششی دوباره می یابد. که این درخشش تا قرن حاضر ادامه پیدا کرده است. مکتب فلسفی اصفهان دارای خصوصیاتی است که آن را از دیگر مکاتب فلسفی ممتاز می کند: الف) تمامی حکمای مکتب اصفهانی شیعه دوازده امامی هستند. ب) حوزه اصفهان، هم حوزه فقهی است و هم حوزه فلسفی. ج) تقریبا تمام حکمای این مکتب به سرودن شعر علاقه نشان داده اند و بسیاری از ایشان دیوان اشعار دارند.د) طبقات حکما کاملا معلوم است و سلسله ایشان در هیچ کجا منقطع نیست. هـ) جز چند مورد استثنا به خصوص در طبقات اخیر تمامی حکمای این مکتب صاحب تألیف و تصنیف فلسفی اند.و) تمامی حکمایی که از زندگی ایشان مطلع هستیم دارای مراتب روحانی و متخلق به اخلاق حسنه بوده اند.ز) وجه غالب مکتب اصفهان، فلسفی است.

فصول کتاب مکتب فلسفی اصفهان عبارتند از: مقدمه؛ بخش اول: تأسیس مکتب، فصل اول: میرداماد، فصل دوم: شیخ بهایی، فصل سوم: میرفندرسکی، فصل چهارم: ملا رجبعلی تبریزی؛ بخش دوم: دوران نضج مکتب، فصل اول: فیلسوفان مکتب میرداماد، فصل دوم: فیلسوفان مکتب شیخ بهایی، فصل سوم: فیلسوفان حوزۀ میرفندرسکی، فصل چهارم: فیلسوفان حوزۀ ملا رجبعلی تبریزی؛بخش سوم: احیای مجدد و ادامه مکتب تاکنون، فصل اول: فلسفه حوزه ملا محمد صادق اردستانی، فصل دوم: فیلسوفان مکتب ملا اسماعیل خواجویی، فصل سوم: فیلسوفان مکتب آقا محمد بیدآبادی، فصل چهارم: فیلسوفان حوزه ملا علی نوری، فصل پنجم: فیلسوفان حوزه ملا اسماعیل اصفهانی، فصل ششم: فیلسوفان حوزه ملامحمد اسماعیل دربکوشکی، فصل هفتم: فیلسوفان حوزه ملامحمد کاشانی، فصل هشتم: شاگردان مکتب شیخ محمد مفید؛ کتابنامه؛ نمایه.

کتاب مکتب فلسفی اصفهان نوشته محمدعلی مدرس مطلق در ۲۲۰ص. توسط مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری« متن» در سال ۱۳۸۹ منتشر گردیده است.

مأخذ:

مکتب فلسفی اصفهان/ مدرس مطلق، محمد علی، ۱۳۴۲-         ؛ تهران: مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری« متن»،۱۳۸۹٫