فیلسوفان معاصر ایران: سید سلمان صفوی - آکادمی مطالعات ایرانی لندن (LAIS)

صفوی، سید سلمان

سید سلمان صفوی (۱۳۳۸- اصفهان ) فیلسوف نوصدرایی، کاشف ساختار معنایی مثنوی مولانا، نویسنده. او در خانواده ای شیعی اثنی عشری متدین در اصفهان به دنیا آمد. سلمان صفوی از نوادگان شیخ العارفین سید صفی الدین اردبیلی است . وی پس از هنرستان به تحصیل علوم دینی در حوزه اصفهان، نجف آباد و قم روی آورد. اساتید برجسته حوزوی وی مرحوم آیت الله شیخ عباس ایزدی، مرحوم آیت الله العظمی حسینعلی منتظری، مرحوم آیت الله العظمی عبدالکریم موسوی اردبیلی و آیت الله ناصری بوده اند.

او پس از فراگیری علوم حوزوی، لیسانس و فوق لیسانس در فلسفه محض اخذ نمود. او دکترا خود را در زمینه فلسفه و عرفان در سواس، دانشگاه لندن سپری کرد. رساله دکترای او «ساختار معنایی مثنوی مولانا» بود که خلاصه آن در پایان ذکر شده است. در این نظریه او هفتصد سال روش تفسیر مثنوی را نقد کرده است و نظریه جدیدی برای تفسیر مثنوی ارایه کرده است که مقبول دانشگاه لندن، و مورد تحسین پروفسور سایمون ویتمن، رییس اسبق دپارتمان فلسفه و دین، سواس، دانشگاه لندن، پروفسور جیمز موریس، پروفسور سید حسین نصر و پروفسور ویلیام چیتیک قرار گرفت.

https://eprints.soas.ac.uk/28718/

صفوی در سال ۱۳۸۰ فلوی دانشگاه لندن شد. او موسس درس شیعه شناسی در دپارتمان فلسفه و دین سواس دانشگاه لندن در سال ۲۰۰۰ میلادی است.

صفوی کاشف ساختار معنایی مثنوی مولوی و برنده جایزه جهانی کتاب سال ۱۳۸۶ ج.ا. ایران بخاطر تالیف کتاب ساختار معنایی مثنوی معنوی به زبان انگلیسی است.

وی درسال ۱۳۷۵ به لندن مهاجرت نمود و به مدت هفت سال معاون پژوهشی و آموزشی مرکز اسلامی انگلیس بود. وی همراه با محسن اراکی از بنیان گذاران مرکز اسلامی انگلیس است. وی همراه با سید محمد خامنه ای و محسن اراکی مجله ترانسندنت فیلوسوفی را در لندن در سال ۲۰۰۰ بنیاد نهادند. صفوی سردبیر مجله ترانسندنت فیلوسوفی از سال ۲۰۰۰ میلادی است ، این مجله پل گفت و گوهای فلسفی و عرفانی اسلام و غرب است.

https://iranianstudies.org/category/journals/transcendent-philosophy-journal/

صفوی هیات ویراستاران مجله ترانستدنت فیلسوفی را از اساتید مشهور فلسفه اسلامی در اروپا، آمریکا و ایران تشکیل داد، مانند: پروفسور نصر، پروفسور چیتیک، پروفسور جیمز موریس، پروفسور لیمن، پروفسور لندلت، پروفسور ترنر، پروفسور حسین ضیایی، پروفسور اعوانی، دکتر رضا داوری، دکتر غلامحسین دینانی، دکتر محقق داماد، آیت الله سید محمد خامنه ای، آیت الله محسن اراکی و دکتر شهرام پازوکی.

صفوی عضو علمی کنگره فیلسوفان اسکولاستیک جهان در ایتالیا و پرتقال است.

صفوی فیلسوف نوصدرایی است که بر اساس حکمت متعالیه راجع به موضوعات مهم فلسفی عصر حاضر نظیر فلسفه انسان شناسی، هنر و فلسفه سیاسی نظریه پردازی کرده است. او از جهت فلسفی حقوق ذاتی انسان را آزادی، اختیار و عدالت می داند. هیچ کس نمی تواند انسان را از حقوق ذاتی خود محروم کند. او از جهت فلسفی اثر هنری را نوعی از «وجود» می داند(نک: ارکان فلسفه هنر اسلامی، انتشارات سلمان آزاده، تهران، ۱۳۹۷) «فلسفه هنر، ایدئولوژی نیست و هنر فی حدِّ ذاته ساختارشکن نیست. فلسفه هنر به تحلیل هنر از موضع فلسفی می‌پردازد، نه آنکه خودش هنر باشد. البته هنرهای مفهومی (Conceptual Art) عموماً فلسفی هستند. جنس هنر مبتنی بر خلاقیت و زیبایی‌شناسی است وَ خلاقیت و زیبایی‌شناسی متناظر با «وضعیت وجودی هنرمند» است. چارچوب‌شکنی در الگو، ژانر و استفاده از قوه خیال و خلاقیت، در تعارض با فلسفه به ما هُوَ فلسفه نیست. «فلسفه هنر» به تبیین مبادی فلسفی هنر می‌پردازد. دیدگاه فلاسفه و عرفای اسلامی در مورد منشأ هنر با محاکاتی بودن هنر از دیدگاه افلاطون و ارسطو متفاوت است. «فلسفه هنر اسلامی» به تبیین مبادی فلسفی و عرفانی هنر اسلامی می‌پردازد. هنرهای اسلامی دارای مبانی نظری، فلسفی و عرفانی عمیقی است که شرط لازم برای فهم لایه‌های پنهان این هنر است. هنر از دیدگاه عرفا، تجلی جنبه‌های جمالی و جلالی حضرت حق از طریق نفس منوَّر هنرمند در اثر هنری در عالم ناسوت (دنیا) است. هر اندازه نفس هنرمند بیشتر به نور حق منوَّر شده باشد؛ اثر هنری زیباتر و با شکوه‌تر می‌شود. مولوی در داستان رومیان و چینیان مثنوی معنوی این موضوع را به زبیایی تحلیل کرده است.هنر اسلامی بر آن است تا محیطی بوجود آورد که انسان بتواند در آن وزن و وقار فطری خود را بازیابد. در واقع با ایجاد نوعی خلأ، پریشانی‌ها و تمایلات شهوانی دنیا را از میان برمی‌دارد و نظامی را جا‌یگزین آن می‌سازد که مبین تعادل، آرامش و صلح است. حقیقت هنر اسلامی؛ شهود عقلی از جمال و جلال عالم بالا است و از توحید یعنی پذیرش وحدت الهی یا مشاهده آن سرچشمه می‌گیرد.«فلسفه هنر اسلامی» مبتنی بر مبانی نظری و ارکان متمایزی است که ماهیت و وحدت حاکم بر هنرهای متنوع اسلامی را تبیین می‌کند و مقدمه شناخت معانی لایه‌های پنهانِ کارکرد و پیام هنر اسلامی است. برخی از ارکان فلسفه هنر اسلامی عبارتند از: «زیبایی»، «خیال»، «حکمت متعالیه هنر»، «هنر به مثابه تجلی»، «وحدت در کثرت و کثرت در وحدت»، «تذکار»، «عشق»، «نشانه‌شناسی»، «هرمنیوتیک هنر»، «هرمنیوتیک عرفانی»، «دور هرمنیوتیکی»، «هنر قدسی»، «سمبلیسم»، «رنگ»، «نور» و «هندسه قدسی». موسیقی اصیل ما نیز ذاتاً یک موسیقی الهی است که منشأ ایزدی دارد و به خصوص در سماع خود را بروز داده است. ذات موسیقی اصیل ما جنبه آگاهی‌بخشی و بیداربخشی دارد و شنونده را متوجه عالم بالا می‌کند.»[i] و در حوزه فلسفه سیاسی معتقد است بر مبنای عقل، «اصل اولی» آن است که کسی بر دیگری حق حکومت ندارد. او از منظر فلسفی ناقد نهاد حکومت است و آنرا در خدمت طبقات برگزیده نه اکثریت مردم ارزیابی کرده است. صفوی از منظر فلسفس نقد وضع موجود سیاسی را در سپهر جهانی نموده است و با بررسی ایسم ها و تاریخ حکومتهای مختلف جهان جمع بندی نموده است که تمرکز قدرت فسادآور است و توزیع قدرت و گردش مسالمت آمیز قدرت و دولت حداقلی و جامعه خودگردان شورایی بدون هژمونی دولت وضع ایده آل است. او معتقد است که: «نمایندگی حکومتها بر ملتها افسانه است.» در صحنه واقعی و عملی سیاست؛ ماشین قدرتسازی و حکومتها اکثراً نماینده اقلیتهای سازمانیافته و متمرکزند؛ نظیر اولیگارشیهای اقتصادی حکومتهای امپریالیستی، حزب نظامیان(پاکستان، سوریه و لیبی)، حزب امنیتیها(روسیه)، حزب نخبگان کمونیستنما(چین)، ائتلاف روحانیون – نظامیان و امنیتیها(اسرائیل)، حکومتهای عشیرهای(عربستان). طرف مقابل حکومتها، عمدتاً شامل دو گروه ملتها و دولتهای دیگر است. ملت ها قربانیان اصلی منازع دولت ها هستند. اختلاف سیاسی و نظری امری طبیعی است اما راه برخورد با اختلافات دیالوگ است نه مونولوگ و جنگ. صفوی معتقد به کرامت ذاتی انسان است که دولتها و ایسم ها حق تعرض به آنرا ندارند. کرامت انسانی به معنای شرافت ذاتی انسان به ما هُوَ انسان است. بدینمعنا که انسان فارغ از دین و رنگ و ملیت و جنسیت خود، ذاتاً شریف و فارغ از گناه و دنائت ذاتی است، البته ممکن است بعداً در بستر اجتماع دچار پستی و دنائت گردد که امری عارضی است نـه ذاتی. کرامت و شرافت ذاتی انسان که ما بدان معتقدیم در تقابل با کلام مسیحی است که انسان را به خاطر خوردن میوه ممنوعه ذاتاً گناهکار میداند و معتقد است عیسی مسیح(ع) با خون خود فدیه گناه اولیه انسان را داد و یا در مقابل فلسفه توماس هابز فیلسوف انگلیسی قرار دارد که انسان را ذاتاً گرگ انسان میداند. انسان دارای دو نوع «کرامت ذاتی» و «کرامت اکتسابی» است. ذات انسان به ما هُوَ انسان اقتضای کرامت دارد. حق کرامت انسانی یکی از حقوق اساسی و زیربنایی دیگر حقوق موضوعه بشری است. (نک: صفوی، سلمان، تاملی در فلسفه سیاسی. تاملات فلسفی، انتشارات سلمان آزاده، تهران، ۱۳۹۸).

او ناقد فلسفه ارسطو، دکارت و آلفرد آیر است.(نک: صفوی، تاملات فلسفی. نقد فلسفه مدرن غرب) است. او متدولوژی «ساختار شناسی استعلایی» را برای تحلیل متن، نظریه پردازی کرده است و آنرا در کتابهای «ساختار معنایی مثنوی معنوی»، «ساختار سوره حمد» و «ساختار سوره بقره» بکار گرفته است. او اکنون از منظر روش شناسی فلسفی به تفسیر ساختاری قرآن مشغول است. از منظر صفوی پرسش از چیستی متن، سوالی است فلسفی.

سلمان صفوی معتقد است که: «اساس کار فیلسوف “فعل اندیشیدن” است. “فعل اندیشیدن” با مطالعه کتب فلسفی و آراء دیگران به کلی تفاوت دارد. اندیشیدن فلسفی یک فعل درون ذهنی – روحی است که به صِرف خواندن، مطالعه و تحقیق حاصل نمی شود؛ چنان که حتی در برخی موارد خواندن زیاد، اسباب تعطیلی فکر مستقل می گردد. فیلسوف با مراجعه مستقیم به طبیعت و جهان و در پیش گرفتن پروسه خلاق دیالکتیکِ انتزاع اصول و مفاهیم کلی از طریق گفتمان مستقل عقل و جهان بیرون از ذهن، به تفحص در فهم و کشف واقعیت می پردازد. برای فیلسوف نتیجه گفتمان خلاق ذهن و جهان، حجت است. فیلسوف در امر فلسفی تنها آتوریته عقل را می پذیرد و نــه اتوریته هیچ امر دیگری را که امکان دارد در جای خود، در روشهای دیگر معتبر باشد. دغدغه فیلسوف پی گیری فهم حقیقت است؛ او در آغاز راه نـه مطمئن است که حتما به حقیقت می رسد و نـه اطمینان دارد فهم و یقین او مورد قبول دیگران نیز واقع می شود؛ چنانکه تاریخ جهان اندیشه همواره گواه اختلاف و تعارض آراء فیلسوفان بوده است. فیلسوف در درد زایمان حقیقت در پروسه فهم واقعیت، سرسپرده هیچ مقام و قدرت سیاسی، دینی و اجتماعی نیست؛ بلکه صرفا سرسپرده نتایج شکارهای شاهین عقل است. آن که با اجری خرده فرمایشات اصحاب قدرت، تنها فرامین آنها را تئورایز می کند فیلسوف نیست؛ بلکه کسی است که روح و عقل (پیامبر درونی) خود را در مقابل جوایزو صله اصحاب قدرت فروخته است. فیلسوف دغدغه اقناع و دیالوگ با دیگر اندیشمندان را دارد نه سرکوب و سانسور دگراندیشان را. فیلسوف با مدرس تاریخ فلسفه همسان نیست. فیلسوف مسقلا اهل اندیشه با شاهین عقل است و ضمن احترام به عقاید دیگران، در ارزیابی اندیشه های فلسفی تنها ترازوی عقل را مـد نظر دارد. فیلسوف از فـدا کردن جان خویش برای دفاع از حقیقت دریغ نمی ورزد. فیلسوف را دغدغه نام و نان و جاه و جان نیست؛ که دغدغه او پرده برداری از حقیقت است؛ همچون سقراط، شیخ اشراق و ملاصدرا.»(صفوی، سلمان، تاملات فلسفی، انتشارات سلمان آزاده، تهران، ۱۳۹۸، ص۱۸-۱۹)

او معتقد است: «مهم ترین چالش فلسفه اسلامی با فلسفه مدرن در حوزه های معرفت شناسی، هستی شناسی، انسان شناسی و متافیزیک است. فلسفه مدرن با طرح سؤالات و رویکردهای نوین به شکل گیری فلسفه نوصدرایی که در مقابل آن عَلَم برافراشت کمک کرد اما فلسفه مدرن علیرغم برخی مُحَسَنات با دمیدن پله به پله شکاکیت، خداگریزی، اومانیسم الحادی، کمیت گرایی و حذف متافیزیک از فلسفه، نقش منفی در رشد حیات معقول بشریت ایفا کرده است.»(نک: صفوی، سلمان، مقدمه ای بر نقد فلسفه مدرن غرب، انتشارات سلمان آزاده، قم، ۱۳۹۱) https://iranth.com/i/info/104.html

صفوی متخصص حکمت متعالیه، حکمت اشراق، متافیزیک ارسطو و فلسفه دکارت است.

صفوی پیشگام معرفی فلسفه صدرایی در انگلیس از سال ۲۰۰۰ میلادی است. و چندین همایش بین المللی در دانشگاه لندن پیرامون فلسفه ملاصدرا با شرکت اساتید فلسفه اسلامی نظیر پروفسور نصر، پروفسور چیتیک، پروفسور جیمز موریس، پروفسور لیمن، پروفسور حسین ضیایی، دکتر شهرام پازرکی، پروفسور امین رضوی، دکتر محقق داماد، آیت الله سید محمد خامنه ای برگزار نمود.

او در همایش های متعدد فلسفی و عرفانی در انگلیس، ایتالیا، بلژیک، ترکیه و روسیه سخنرانی کرده است و همچنین عضو هیات علمی آنها بوده است.

او تاکنون کتب و مقالات متعددی به زبان فارسی، انگلیسی و عربی در ایران، انگلیس، مصر، ترکیه، روسیه[ii] و آمریکا منتشر کرده است. برخی از کتابهای او عبارتند: نقد فلسفه مدرن غرب؛ ملاصدرا: زندگی و فلسفه[iii]، ارکان فلسفه هنر اسلامی[iv]، تاملات فلسفی[v]؛ تاملی در فلسفه سیاسی[vi]؛ حکمت شیخ اشراق سهروردی[vii]؛ ساختار معنایی مثنوی معنوی[viii]؛ عرفان عملی[ix]؛ اخلاق و انسان کامل از منظر مولوی[x]؛ اهل بیت(ع) ار دیدگاه مولوی[xi] ؛ عرفان ثقلین: مبانی نظری و عملی عرفان و طریقت صفویه[xii]؛ تفسیر ساختاری سوره حمد[xiii]؛ تفسیر ساختاری سوره بقره[xiv]؛ موسیقی و عرفان؛ گفتمان انقلابی در جهان اسلام[xv].

کتاب «مقدمه ای بر نقد فلسفه مدرن غرب»، دکتر سید سلمان صفوی/ انتشارات سلمان آزاده، تهران، ۳۲۵ صفحه.

کتاب نقد بر فلسفه مدرن غرب به معرفی اجمالی برخی از مسائل فلسفه مدرن و نقد آنها از دیدگاه فلسفه اسلامی می پردازد. فلسفه مدرن با طرح سؤالات جدید و رویکردهای نوین به شکل گیری فلسفه نوصدرایی که در مقابل آن علم برافراشت کمک کرد. این کتاب بیش از همه از راسیونالیست ها به نقد رنه دکارت فیلسوف فرانسوی به مثابه بنیان گذار فلسفه مدرن و از پوزیتیویست ها به نقد آلفرد آیر چهره شاخص پوزیتیویسـم قرن بیستم انگلیس پرداخته است.

فهرست مطالب:

مقدمه

بخش اول

زمینه های تاریخی تاسیس فلسفه مدرن غرب

فلسفه مدرن

منادولوژی لایب نیتس

بخش دوم

برخی از چالش های معرفتی فلسفه اسلامی و فلسفه مدرن غرب

مقایسه فلسفی نفس از منظر ملا صــدرا و دکارت

نقد گفتار ،حذف ما بعدالطبیعه، کتاب زبان، منطق و حقیقت آلفرد آیر

تعارض سنت و مدرنیته

ملاصدرا علیه اندیشه مدرن

اخلاق اسلامی و انسان مدرن.

کتاب «تأملی در فلسفه سیاسی» دکتر سید سلمان صفوی، انتشارات سلمان آزاده، تهران، ۱۳۹۸./ ۳۶۵ صفحه.

کتاب «تأملی در فلسفه سیاسی» درباره دولت، سیاست، قدرت، آزادی و عدالت از منظر عقلی و فلسفه سیاسی اسلامی بحث می کند. مباحث کتاب شامل جمع بندی ۴۵ سال تجربه کنش سیاسی و دانش نظری سیاسی مؤلف است، بنابراین مباحث کتاب تنها از طریق مطالعات کتابخانه ای شکل نگرفته، بلکه حاصل تعامل میدان عمل و سپهر نظریه پردازی است. فلسفه سیاسی؛ شناخت و پاسخ به سؤالات اساسی درباره دولت، سیاست، آزادی و عدالت است. فلسفه سیاسی در حیطه سؤالاتی از قبیل «حکومت چیست؟»، «آیا به دولت نیاز است؟»، «چه چیزی حکومت را قانونی می کند؟»، «حکومت از چه حقوق و آزادی هایی باید محافظت کند؟»، «وظایف متقابل دولت و شهروندان چیست؟»، «چگونگی گردش قدرت»، «چگونگی توزیع قدرت» و «چگونگی مشارکت مردم در قدرت» بحث می کند.

فهرست مطالب:

مقدمه

چیستی فلسفه سیاسی

دیالوگ و افتراق براساس فلسفه سیاسی اسلامی

نقد فلسفه سیاسی هابز

فاشیسم؛ نماد بحران سرمایه داری

دیالوگ؛ اسلام‌شناسی مفاهمه ای در عرصه بین‌الملل

کرامت انسان

نظریه استکبار جهانی بر اساس فلسفه سیاسی قرآن

تعارض سنت و مدرنیته

بحران مدرنیته و گفتمان موعود

انتظار؛ مکتب شهریاری معنوی

مسیحیت و روابط بین الملل

اهمیت شیخ صفی الدین اردبیلی در تاریخ فرهنگ و تمدن تشیع ایران

شیخ‌العارفین سید صفی الدین اردبیلی؛ از خانقاه تا سپاه مکتبی قزلباش

اصلاح طلبی؛ مبنای کردار علوی

تعامل حضرت امام رضا(ع) با قدرت سیاسی و فرهنگ

راهکارهای فرهنگی مواجهه با پدیده اسلام هراسی در عرصه بین‌الملل

ریشه های اسلام‌هراسی در غرب و ضرورت تقریب مذاهب اسلامی

انقلاب اسلامی و نظم نوین جهانی

صلح؛ «هنر دیپلماسی خِرَدگرا».

کتاب «ارکان فلسفه هنر اسلامی»، دکتر سید سلمان صفوی، انتشارات سلمان آزاده، تهران/ ۲۰۴ صفحه.

ارکان فلسفه هنر اسلامی به تبیین مبادی فلسفی و عرفانی هنر اسلامی – ایرانی می پردازد. «زیبایی»، «خیال»، «معرفت»، «عشق»، «مشکک بودن وجود و هنر بمثابه وجود»، «هنر بمثابه تجلی اسما و صفات الهی و نور خدا»، «نقش نور و رنگ»، «وحدت در کثرت و کثرت در وحدت» و «نماد گرایی» از مباحث اصلی ارکان نظری هنر اسلامی به شمار می روند.

هنر اسلامی در همه کشورهای اسلامی اعم از آسیایی، افریقایی و اروپایی دارای وحدت نگاه، حس و خیال متعالی به امر قدسی و بیان هنری ابعادی از جمال و جلال تجلیات حضرت حق از منظر هنرمند مسلمان است.

فهرست مطالب:

مقدمه مؤلف

ارکان فلسفه هنر اسلامی

زیبایی

خیال

حکمت متعالی هنر

هنر به مثابه تجلی، هنر از دیدگاه عرفا

وحدت در کثرت و کثرت در وحدت

تذکاری بودن هنر اسلامی

عشق

نشانه شناسی

هرمنیوتیک هنر

هرمنیوتیک عرفانی

دور هرمنیوتیکی

هنر قدسی

سمبلیسم

رنگ

نـور، نماد وحدت وجود

هندسه قدسی

فرجام سخن

تصاویر.

پروفسور سید حسین نصر بر سه کتاب او مقدمه نوشته است. کتابهای ساختار معنایی مثنوی معنوی، عرفان ثقلین، و دانشنامه معاصر قرآن کریم.

سید سلمان صفوی رییس آکادمی مطالعات ایرانی لندن است.

https://iranianstudies.org/

صفوی سر ویراستار و سرپرست علمی دانشنامه معاصر قران کریم است و خود ۱۲۰ مقاله در آن نوشته است.

https://iranianstudies.org/fa/1396/09/03/%d8%a2%d9%8a%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d9%85%d8%ad%d9%82%d9%82-%d8%af%d8%a7%d9%85%d8%a7%d8%af-%d9%87%d9%86%da%af%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d9%8a-%d9%83%d9%87-%d8%af%d9%83%d8%aa%d8%b1-%d8%b3/

چکیده نظریه روش شناسی فلسفی صفوی پیرامون ساختار مثنوی معنوی مولانا:

Safavi’s PhD THESIS ABSTRACT. the narrative and thematic structure of Book One of the Mathnawi of Jalal al-DIn Rum. PhD THESIS. 2003, SOAS, University of London.

By Seyed Ghahreman Safavi.

https://eprints.soas.ac.uk/28718/1/10672885.pdf

This thesis investigates the narrative and thematic structure of Book One of the Mathnawi of Jalal al-DIn Ruml. The Mathnawi, of the thirteenth century, is one of the most highly acclaimed mystical poems in classical Persian. Consisting of around 26,000 verses, arranged in six books, it has appeared to both traditional and western scholars alike as being randomly composed and lacking in structure or architecture. Since, however, Rumِ was a highly skilled poet, able to create any impression he desired, it is improbable he would have written a defective work. ’When this is coupled with his constant affirmation that the world of appearances is not the real world, there is reason thoroughly to scrutinise both the structure of the work and the scholarly consensus concerning its apparent randomness. This is done here by a detailed analysis of Book One. Rumِ has divided each book up into sections of varying lengths, and at the beginning of each section he has given a title. The examination consists of analysing each section to establish its thematic and narrative contents. It then becomes apparent which sections should be taken together to form the larger wholes, which could be called discourses, maqalat, or, since in Book One the narrative element is strong, stories. There are twelve such stories or discourses in Book One. Having established these larger wholes, the analysis then examines the relationships of the sections and their themes to one another within each discourse or story. This yields the major discovery of this thesis: the sections within each story are organised not sequentially, although, of course, one follows another, but synoptically using the two compositional principles of parallelism and chiasmus. This is entirely unexpected. It accounts for the seeming randomness of the sequential reading, while at the same time yielding beautiful structures and organisation when read synoptically. But the synoptic organisation is not simply aesthetically satisfying, it provides equally importantly the patterns of significance and the distribution of emphasis. Not only are the sections of each story organised by parallelism and chiasmus, so, it is argued, is Book One as a whole, so that the stories stand to one another in a similar pattern. Seeing Book One synoptically reveals that the pattern of significance which organises the stories sequentially is the progressive development of the nafs, or self-hood, on the spiritual path. It is further suggested that Book One stands chiasmically in parallel to Book Six. The Mathnawi then is far richer than has hitherto be recognised. In combining the outer randomness of the sequential order with the sophisticated inner organisation of significance and purpose permitted by the use of parallelism and chiasmus, Rum! has reflected in the structuring of his great work his constant message that beneath the empirical world of our senses there lies an inner spiritual world of unity and great beauty. Far from lacking architecture, the Mathnawi, it is argued, is closely planned, integrating the double structuring, the sequential and the synoptic, with the overall message of the work.

[i] https://www.cgie.org.ir/fa/news/218247/%DA%AF%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%AF%DA%A9%D8%AA%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D8%8C-%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%87%D9%86%D8%B1

[ii] https://www.mehrnews.com/news/5002215/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF

[iii] https://www.ibna.ir/fa/book/299196/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C

[iv] https://www.mehrnews.com/news/4473773/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF

[v] https://iqna.ir/fa/news/3895772/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%AB%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D9%81%D9%88%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF

[vi] https://www.mehrnews.com/news/4752213/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A3%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF

[vii]https://www.ibna.ir/fa/book/309277/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%85%D8%AA-%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D9%81%D9%82-%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C

[viii] http://www.mirasmaktoob.com/product/1040/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D8%AB%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%86%D9%88%DB%8C-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C

[ix] https://fidibo.com/book/119253-%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C

[x] https://www.ibna.ir/fa/naghli/80235/%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82-%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D9%85%D9%88%D9%84%D9%88%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1

[xi] https://www.ibna.ir/fa/naghli/79226/%d8%a7%d9%87%d9%84-%d8%a8%db%8c%d8%aa-%d8%b9-%d8%af%db%8c%d8%af%da%af%d8%a7%d9%87-%d9%85%d9%88%d9%84%d9%88%db%8c-%d9%85%d9%86%d8%aa%d8%b4%d8%b1

[xii] http://www.safavid.ir/article/theoretical_practical_safavid_sufimysticism_mysticalthaqalayn/