دکتر سید سلمان صفوی
آکادمی مطالعات ایرانی لندن
شعر همواره یکی از ارکان هویتی سرزمین ایران بزرگ فرهنگی با قدمت هزاران سال فرهنگ و تمدن بوده است. شعر فارسی در قبل از اسلام، در مکتوبات زرتشتیت و مانویان قابل ملاحظه است. پس از اسلام نیز ایران زمین شاعران بزرگی به فرهنگ بین الملل تقدیم کرد که تعالیم آنها جهانی بود؛ نظیر حکیم فردوسی، سنایی، عطار، مولوی، حافظ و سعدی.
انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ تأثیر شگرفی در عرصه اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایران نهاد و سنت شعر فارسی پس از انقلاب اسلامی ایران تحت این تأثیر، استمرار یافت و آفرینش های بدیعی از شاعران این سرزمین به منصه ظهور رسید.
شعرای دوره پس از پیروزی انقلاب به دو گروه تقسیم می شوند: شاعرانی که قبل از انقلاب جایگاه شاخص و استواری در حیطه شعر یافته بودند؛ نظیر شهریار، شفیعی کدکنی، نعمت میرزاده(م آزرم)،نصرالله مردانی، محمود شاهرخی، موسوی گرمارودی، مهرداد اوستا، سپیده کاشانی، مشفق کاشانی، اخوان ثالث، طاهره صفارزاده، هوشنگ ابتهاج، شفق(آیت الله محمد حسین بهجتی اردکانی).و شعرایی که ظهور و بروز آنها پس ازانقلاب اسلامی ایران است مانند: محمد علی معلم دامغانی، قیصر امین پور، سلمان هراتی، سید حسن حسینی، علیرضا قزوه، ساعد باقری، عبدالجبار کاکایی، سهیل محمودی، فاطمه راکعی، حسین آهی، احمد عزیزی، یوسفعلی میرشکاک، محمدرضا عبدالملکیان، بهمن صالحی، حسین اسرافیلی، حسین منزوی، پرویز بیگی، افشین علا، محمدرضا ترکی، محمد سعید بیابانکی، نغمه مستشار نظام، فاضل نظری و خسرو احتشامی.
شعر مطرح در دوره پس از انقلاب اسلامی ایران، حاوی مضامین اجتماعی، سیاسی، عدالت جویی، معنویت گرایی، آزادی خواهی و انسانیت است. دردهای بشری و تنش های بین المللی نیز در شعر پس از انقلاب انعکاس یافت. آزادی، برادری، برابری، مجاهدت و اخلاق مهمترین دغدغه شاعران عصر انقلاب است.
معرفی شعر پس از انقلاب به جامعه بین الملل، برای فهم بهتر فرهنگ متعالی ایران که حامل صلح، عدالت، معنویت و انسانیت است؛ راهی است برای گفتگوی فرهنگی بین ایران و جهان.
در شعر فارسی پس از انقلاب اسلامی، انواع فرم های شعری از قبیل غزل، مثنوی، رباعی، دوبیتی، چهارپاره، قطعه، قصیده، تک بیتی و فرم های نو به کارگرفته شد، اما تغییرات صورت گرفته؛ آن را از فرم های گذشته متمایز نمود. از میان فرم های سنتی، غزل دارای بیشترین کاربرد در شعر انقلاب بوده و حجم غزل های سروده شده نسبت به فرم های دیگر قابل توجه است. نوآوری شاعران این دوره در غزل سرایی، منجر به آفرینش «غزل نو» شد. شعر این دوره؛ سرشار از نوآوری های لفظی و ترکیب های خاصّ بی سابقه است.
مجموعه «گزیده شعر معاصر فارسی» در راستای پروژه کلان «ایران شناسی»؛ به ارایه گزیده اشعار شاعران دوره انقلاب اسلامی ایران می پردازد. این پروژه تحقیقاتی؛ حاصل توافق نامه بین حوزه هنری ایران و آکادمی مطالعات ایرانی لندن در سال ۱۳۹۵ است. شعرها از سوی علیرضا قزوه و جواد آسمان کارشناسان واحد آفرینش های ادبی حوزه هنری گزیده و زیر نظر اینجانب توسط مترجمین و ویراستاران آکادمی مطالعات ایرانی لندن به انگلیسی ترجمه و از سوی انتشارات آکادمی مطالعات ایرانی لندن منتشر شده است. تا کنون دکتر شهیده صفوی و سید صدرالدین صفوی پنج کتاب در این حوزه را ترجمه نموده اند و آکادمی مطالعات ایرانی لندن آنها را در لندن در سال ۲۰۱۷ میلادی منتشر کرده است. آنها عبارتند، گزیده سروده های: علی موسوی گرمارودی، طاهره صفارزاده، قیصر امین پور، سلمان هراتی و علیرضا قزوه.
آشنایی و مطالعه شعر فارسی، از جمله ملزومات ایران شناسی است. این مجموعه برای علاقه مندان ادبیات و هنر اسلامی و ایرانی ، اسلام شناسان، ایران شناسان و شرق شناسان مفید است.
واژگان کلیدی: شعر معاصر فارسی، انقلاب اسلامی ایران، شهیده صفوی، سید صدرالدین صفوی، علی موسوی گرمارودی، طاهره صفارزاده، قیصر امین پور، سلمان هراتی و علیرضا قزوه.