حسین امامی: دکتر سیدسلمان صفوی، مولوی شناس و کاشف ساختار مثنوی معنوی مولوی، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن در گفتگو با خبرنگار قدس در مورد نگاه جلال الدین مولوی به امام حسین (ع) گفت: مولانا در مثنوی معنوی و دیوان شمس متاثر از دعای عرفه امام حسین(ع) و زیارت عاشورا و حماسه کربلا، اشعار نغزی را سروده است، بلندترین و مشهورترین غزل مولانا در باب عظمت و علو مقام امام حسین(ع) و شهیدان کربلا، غزل ۲۷۰۷ کلیات شمس است. مطلع غزل، شهیدان الهی و بلاجویان “معاشقۀ کربلایی” و پایان آن ارجاعی است زیبا به انسان کامل و خورشید موعود که شاهد و ناظر است و اصل اصل اصل نزول انوار الهی در عالم ممکنات است. فتامل.
وی با اشاره به اینکه در این غزل، شهیدان و عاشقان مترادفند، اظهارداشت: شهیدان به مدد تجرد وجودی و “معرفت” که مقدمۀ عاشقی است و “بالهای عاشقی”، برتر و فراتر از مرغان هوایی در ساحت حضرت دوست پرواز می کنند که “یحبهم و یحبونه” (۵۴- سوره مائده). آنها شاهان عالم غیب اند که به یاری عشق، بابهای عوالم پنهان را گشوده اند و ازجمله رموز توفیق آنها در این پرواز عاشقانه، رهایی از “انواع خود” است. آنها با فنا و بقا در “عقل عقل” در ناکجا آبادند.(نک: صفوی، سید سلمان، لندن-۲۰۰۷)
نویسنده کتاب ساختار معنایی مثنوی معنوی در ادامه سخنانش تصریح کرد: مولانا از بیت پنجم این غزل به بیان رابطۀ شهیدان واصل با سالکان می پردازد؛ رهایی شهیدان، در رهایی دیگر سالکان اثری وجودی نهاده، چرا که آنها با شکستن در زندان تو در توی طبیعت و نفس خویش، باب مخزن اسرار الهی را گشوده اند. در آغاز نفی و سپس اثبات. “لا اله الا الله”، “لا اله الا هو” (۲۵۵ بقره) “لا اله اله انت“. شهیدان – واصلان به محبوب – وحسین – سید وسالار آنها – نوای فقیران و درویشان کوی دوست اند.
نویسنده کتاب “عرفان ثقلین”(مبانی نظری و عملی عرفان و طریقت صفویه) با تأکید بر اینکه شهیدان حسینی مقیم دریای وجود بیکران حضرت واجب الوجوداند که این عالم، تجلیات اسماء و صفات اوست، بیان کرد: هوالله الخالق الباری المصور له الاسماءالحسنی یسبح له ما فی السوات والارض و هوالعزیزالحکیم. (۲۴- حشر) ” الله لا اله الا هو”. “لا اله الا انت”. که از روز الست آشنای او بودند.”الست بربکم؟ قالوا بلی“. (۱۷۳- سوره اعراف) مولانا در بیت هشتم با اشاره به یکی از اصول عرفان نظری که انواع دنیاهای عالم ناسوت را هیچ اندر هیچ و تو خالی و گذرا و میرا می داند؛ انسانها را به عرفان عملی فرا می خواند تا بتواند در چرخه ماشین قدرت و جامعه در مسیر “حق الله” و “حق الناس” سیر کند نه در مسیر مقتضیات و تمایلات قدرت. آنگاه گویی پیام امام حسین(ع) را ابلاغ می کند که ای مدعیان، اگر از قبیلۀ ما و کربلایی هستید اهل صفا شده، دل را به نور الهی منور گردانید.
نویسنده کتاب “تمنای عشق”(شرح عرفانی زیارت عاشورا) گفت: کاسبان دین فقط از اعتبار دین و دیانت برای بهره برداری مادی و سیاسی استفاده میکنند آنها اهل هزینه کردن برای حقیقت و دین نیستند و هیچ گونه خطر و ریسک سیاسی و اجتماعی را برای پیشبرد حق و حقیقت نمی پذیرند. تاجران شریعت در بزنگاه های تاریخ مبارزات حق و باطل سکوت اختیار میکنند یا به وادی دشمن می غلتند اما دین داران حقیقی برای پیشبرد و حمایت از حق و حقیقت از بلا رو گردان نیستند آنها از دین داری ارتزاق مادی و سیاسی نمی کنند بلکه مال و جان و اعتبار اجتماعی خود را در راه حق و حقیقت خرج میکنند، دفاع از حقوق خدا و حقوق مردم مسئله اصلی آنهاست. و از رسیدن بلا برای ارزشهای حسینی خوفی ندارند. ماجرای تنها گذاشتن سید الشهداء از سوی عبدالله بن زبیر، محمد حنفیه و علماء و مشاهیر اجتماعی جامعه مسلمین در مدینه و مکه و کوفه و بصره قصه دیروز نیست بلکه داستان امرور ما است. در مصاف ارزشهای اسلامی و ارزشهای جاری در عالم سیاست امروز نیز بسیاری چشم و گوش خود را بسته اند و برای چند روزی بیشتر ماندن در حلقه قدرت سیاسی و اقتصادی دوری از ارزشهای اسلامی را می بینند ولی سکوت کرده اند یا با ظلم و جور همراهی و هم صدایی میکنند.
وی افزود: کـجـایــید ای شـهـیــدان خـدایـــی/ بــلاجــویــان دشـت کــربــلایـــی* کـجـایید ای سـبـک بـالان عـاشـق/ پــرنــده تــر ز مــرغـان هـوایــی* کـجـایـیـد ای شــهـان آســمــانــــی/ بــدانـسـتـه فـلــک را درگـشــایــی* کجـایـیـد ای ز جـان و جـا رهـیـده/ کسـی مـر عـقـل را گـوید کجـایـی*کـجـایـیـد ای در زنـدان شـکـسـتـه/ بــــداده وامـــداران را رهـــایــــی*کـجــایـیـد ای در مـخــزن گـشـاده/ کـجــایـیـد ای نـوای بـی نــوایـــی* در آن بحرید کین عالم کف اوست/ زمــانــی بـیــش داریـد آشـنـایــــی* کف دریـاسـت صـورتـهای عـالــم/ ز کف بگـذر اگـر اهـل صـفـایـــی* دلـم کف کـرد کـین نقـش سخـن شد/ بهـل نقش و به دل رو گـر ز مایـی* بــرآ ای شـمس تبـریـزی ز مشـرق/ که اصـل اصـل اصـل هـر ضیـایی (کلیات شمس – غزل ۲۷۰۷)
صفوی در پایان سخنانش تأکید کرد: از دیدگاه جلال الدین مولوی، شهیدان عاشق اند و امام حسین(ع) سید و سالار و شاه شهیدان است. شهیدان با پای نهادن بر نفس اماره، از خودخواهی و امیال دنیوی رهایی یافته، در حضرت حق فانی شده و به مقام بقا واصل گشته اند.
نویسنده کتاب “اخلاق و انسان کامل” گفت: نفس اماره ما را به سکوت در مقابل بی عدالتی و تضییع حقوق مردم برای ماندن در شبکه قدرت می خواند اما حسینی های عاشق پیشه در منازعه هر روزه به قول مولوی”عقل جزیی” و “عقل ربانی” به ندای وجدان پاک خود جواب لبیک برای یاری دادن به راه و منش حسینی در عصر امروز می دهند. ندای “هل من ناصر ینصرنی” سید الشهداء علیه السلام هنوز در کربلای زمین طنین انداز است! آیا کسی هست که به ندای حسین(ع) برای اصلاح وضع جامعه و امت اسلامی لبیک گوید و فارغ از محاسبات قدرت به یاری اصلاحات حسینی بی غل و غش و مخلصانه بپردازد؟ در اربعین سیّد الشهداء(ع)هر کس در خلوت خود به محاسبه بنشیند و ببیند در کدام جبهه ایستاده است. گفتمان انقلاب یا گفتمان قدرت. فتامل. با حقوق مردم است یا مقابل حقوق مردم!؛ جانشین امام حسین حضرت امام سجاد(ع) در رساله حقوق فرموده است: “حق همهء مسلمانان بر تو آنست که در دل نسبت به آنان کدورتی نداشته باشی و بالهای مهربانی و لطفت را بر سر خطاکاران ایشان بیفشانی و به جهت اصلاح و ایجاد الفت بیـن آنها و خـود بکوشی و شکـر و سپاست را از نیکـوکاران آنها دریـغ نداری؛ کسانی که احسان و نیکی آنها برای خــود شان و بـرای تست ؛ پس برای همهء مسلمانان دعا کن و به یاری همـهء آنها بشتاب و همـه را در مراتبی که دارند مورد عنایت و تکریم قرار ده.”
نویسنده کتاب اهل بیت از دیدگاه مولوی گفت: مولانا در دیوان شمس در باره تشابه امام حسین(ع) و قلب سلیم می گوید:
دل است همچو حسین و فراق همچون یزید
شهید گشته دو صدره به دست کربلا
شهید گشته به ظاهر، حیات گشته به غیب
اسیر در نظم خصم و خسروی بخلا
(دیوان غزلیات شمس تبریزی، انتشارات جاویدان، چاپ هشتم، ۱۳۶۸، غزل ۲۳۲)
به عقیده ی مولوی، قلب سلیم مانند حسین است که تسلیم مطلق حق است و دوری از حق و حقیقت مانند منش یزید است. شهادت حسین در دیدگاه اهل بینش معادلاتی ناحق نوعی اسارت است، اما در حقیقت آن بزرگ وار به زندگی ابدی واصل گشته است و قلب سلیم در مقابل حق الله و حق الناس نیز محشور با سید الشهداء و خدای عزیز و قوی امام عاشقان شهید است.
منبع: روزنامه قدس، ۱۳۹۳صفر. http://www.qudsonline.ir/detail/News/250852