خداوند در قرآن انسان را از جنگ با کسانی که مخالف عقیده اش هستند ولی با او جنگ نمی کنند، نهی و در عین حال به خوبی با آنها هم تشویق می کند. صیانت از دین این نیست که انسان جای دیگران را تنگ و بی عدالتی کند. به گزارش خبرنگار آکادمی مطالعات ایرانی لندن – LAIS، محمد علی ایازی، قران پژوه و عضو مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، گفت: خداوند در قرآن انسان را از جنگ با کسانی که مخالف عقیده‌اش هستند ولی با او جنگ نمی‌کنند نهی و در عین حال به خوبی با آنها هم تشویق می کند.صیانت از دین این نیست که انسان جای دیگران را تنگ کند، بی عدالتی کند، از گزینش رد بکند، اجازه ندهد از فرصت‌های درسی استفاده کند به این بهانه که هم عقیده من نیست، باید ببینید که جایگاه و موضع قرآن نسبت به دیگران چیست.
محمد علی ایازی که در مراسم شب قدر در حسینیه ارشاد با موضوع قران و انسان معاصر سخن می گفت، اظهار کرد: عصری بودن اقتضائات خود را دارد و انسان امروز با انسان دیروز متفاوت است. در کلمات امیرالمومنین در باب تعلیم و تربیت آمده است: ” بچه های خود را به آنگونه ای که تربیت شدید نه، آنگونه که زمان اقتضا می‌کند تعلیم و تربیت کنید”. امروز اصول و نیازهای دیگری وجود دارد و باید متناسب با این زمان فرزندان را تربیت کرد. چرا که زمان تفاوت کرده است.
وی افزود: امروز آن کسانی که به قرآن مراجعه می کنند و می خواهند از قرآن بفهمند چون دانش و پرسش دیگری پیدا می کنند، فهمی جدای از فهم مفسران قدیمی دارند. سوال جوان امروز از قرآن با سوال جوان ۵۰ سال پیش تفاوت دارد. علامه طباطبایی می گوید ما هر ۲ سال یک بار باید تفسیر بنویسیم چرا که نیاز و پرسشهای امروز متناسب با شرایط امروز است. قرآن کریم هم به لحاظ استناد موجود در خودش و هم به لحاظ تحلیل عقلی و تطبیق آیات، ظرفیت پاسخ به سوالات و نیازهای هر عصری را دارد.
ایازی با شاره به ویژگی های متفاوت انسان معاصر با انسانهای گذشته، گفت: مهمترین ویژگی انسان معاصر عقلانی بودن و عقلانی فکر کردن او است، انسان معاصر آن چیزی که حتی از دین و وحی طلب می کند می خواهد دلیل آن را بداند. اگر در قران تفاوت ارث و در فقه تفاوت دیه بین زن و مرد آمده است می خواهد بداند که چرا این احکام و روایات وجود دارد هر چند که انسانی معتقد و به دین پایبند باشد. این مسئله ارتباطی هم به جامعه شیعی ما ندارد و در همه جوامع و کشورهای مختلف وجود دارد، چرا که این پرسش ها در همه ادیان و تفکرات مذهبی و .. وجود دارد و هر کدام از دینداران ادیان دیگر به تناسب این پرسش ها را کم و بیش مطرح می کنند. ممکن است سوالاتی در اسلام باشد و در مسیحیت نباشد و بلعکس. این روحیه پرسشگری از ویژگی های انسان معاصر است. انسان معاصر می خواهد قانع شود، البته در فرهنگ قرآن آیاتی هست که به مسئله پرسشگری دامان زده است،به طوری که یا خودش سوال کرده یا شبهات مخالفین را بازتاب و ذکر کرده است.
وی افزود: انتخاب بهترین در شرایطی اتفاق می افتد که امکان طرح نظریات موافق و مخالف وجود داشته باشد و عده ای بتوانند نظراتشان را حتی مخالف اسلام بیان کنند تا مخاطبین بشنوند و بهترین را انتخاب کنند و قرآن کریم هم مسائل بسیاری را درباره پرسش گری مطرح و زمینه را فراهم کرده است.از آن زمانی که بشریت شکل اجتماعی پیدا کرده است مسئله امنیت و مسئله صلح را در برابر خود دیده و با آن درگیر بوده است. امنیت چیزی نیست که بگوییم به یک گروه اختصاص دارد، همیشه یک رابطه وسیع بین امنیت و دینداری است. اگر امنیت نباشد آن آرامش لازم برای حضور و توجه قلب و ارتباط معنوی نخواهد بود. اینکه در فرهنگ اسلامی به مبارزه با فقر و فاصله طبقاتی توجه کرده است به این دلیل است که در یک جامعه فقیر امنیت نخواهد بود، آن جامعه ای که انسان بخوابد و شب احتمال بدهد که دزد یا حکومت به خانه اش حمله می کنند، این دیگر آرامش ندارد. لذا آیات فراوانی در قرآن درباره امنیت آمده است.
ایازی با بیان اینکه اگر آزادی، امنیت و عدالت نباشد جامعه توسعه یافته نخواهد بود و نمی تواند زمینه های تکامل خود را فراهم کند، تصریح کرد:حال باید ببینیم چگونه می توان احساس امنیت را در جامعه به وجود آورد. یعنی کسی که می خواهد سخنرانی کند، روزنامه ای که می خواهد مطلبی منتشر کندو… چگونه باید احساس امنیت کند؟ امنیت تنها این نیست که دزد به آدم حمله نکند، بلکه ممکن است این ناامنی از راههای مختلف برای انسانهای جامعه به وجود بیاید.
وی افزود: نکته قابل توجه در تاریخ بشریت نزاع صاحبان ادیان و صاحبان مذاهب بوده است. برای مثال در یهودیت و مسیحیت این درگیری و اختلافات که باعث بروز جنگهای مختلف شد را شاهد هستیم و… . در میان شیعیان و سنی ها و… هم این درگیری وجود داشته است. یکی از مسائلی که انسان را در حوزه اندیشه و عقیده در گیر کرده است کسانی بودند که خود را وام دار یک عقیده می دانند و این عقیده باعث جنگ های مختلفی شده است. اگر از شما بپرسند که این اعتقاد را از کجا آورده اید که امشب اینجا حضور دارید، چه پاسخی می دهید؟
ایازی تصریح کرد: باید توجه داشت که موضعیگیری های اعتقادی ما دربرابر عقاید دیگران سه خصوصیت و عامل دارد. عامل اول دلیل اعتقادی است یعنی اعتقاد پیدا می کند که اندیشه دیگران باطل است و باید خود عقیده باطل یا صاحب عقیده را از بین برد و حاضر است هر رفتاری را به قصد قربت هم انجام دهد .عامل دوم مسئله اخلاقی است. یعنی نوع اخلاقی که نسبت به عقاید دیگران باید باشد و مسئله سوم محیط تربیتی است. یعنی اینکه محیط تربیتی فرد اعم از خانواده جامعه یا حکومت در نابردباری و نوع نگاه فرد به عقاید دیگران تاثیر دارد. یعنی ممکن است آدمی تربیت شود که فکر کند آسمان باز شده و ایشان به زمین آمده و می تواند هرکاری که دوست دارد با کسانی که عقاید مخالف او دارد انجام دهد.
ایازی با تاکید بر اینکه عقلانیت امروز از قرآن سوال می کند که آیا الهیات قرآن شمول نگر است؟ ادامه داد: در سوره های بقره، آیه ۶۲ و سوره مائده آیه ۶۹ به این موارد اشاره شده است. در این دو آیه آمده است: ” از آنانی که ایمان آورده اند، آنانی که یهودی و آنانی که مسیحی و آنانی که صابرین هستند و عمل صالح انجام میدهد خداوند در روز قیامت به آنها پاداش می دهد و اینها نگرانی نداشته باشند”. این دو آیه یعنی زمانی که ما خود را حق دانستیم اینطور نباشد که چون دیگری با ما تفاوت دارد هرکاری خواستیم با او بکنیم.
وی افزود:یعنی مسئله مهمی که بعد از مسئله امنیت اقتصادی و سیاسی وجود دارد، مسئله امنیت معنوی است. بحث آن چیزی که در فرهنگ دینی در جهاد امده است، بحث اعتقادی و دینی نیست. بحث این نیست که اگر شما فکر می کنید کسی که عقیده شما را ندارد باید او را نابود کنید و این دو آیه صراحتا به این مسائل اشاره کرده اند. پس بحث جهان شمولی از این آیات استنباط می شود و این مسئله ارتباط مستقیم با بحث امنیت دارد. اگر شما در اروپا آزادی مذهب و آیین را می خواهی، این آزادی را برای آنها هم باید به وجود بیاوری.
پایان پیام