کتابهای «مکتب عرفان اجتماعی شیخ صفیالدین اردبیلی» و «عرفان ثقلین» که توسط دکتر سید سلمان صفوی رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن تألیف شده است، در همایش وحید آفاق (شیخ صفی الدین اردبیلی) در دانشگاه محقق اردبیلی با حضور پروفسور اعوانی، استاد صدوقی سها، دکتر اسماعیل چمنی سرپرست دانشگاه محقق وجمعی از اهل اندیشه در (۳ مرداد ۱۴۰۱) رونمایی شد.
کتاب «مکتب عرفان اجتماعی شیخ صفی الدین اردبیلی» تالیف دکتر سید سلمان صفوی در لندن در ۳۸۰ صفحه در سال ۲۰۲۲ منتشر شده است. شیخ صفی الدین اردبیلی عارف قرن هشتم ایران است. او هم دوره مولانا و محی الدین است. شیخ صفی الدین ازدبیلی عارف تمدن ساز است و جد شاه اسماعیل صفوی موسس سلسله صفویه است. شیخ صفی الدین اردبیلی موسس طریقت علویه صفویه است.
شیخ صفیالدین مُنادی تقریب مذاهب اسلامی، عرفان اجتماعی وَ جمع بین شریعت، طریقت و حقیقت است. شیخ صفی الدین یک عارف، مجاهد و عالم شیعه اثنیعشری همطراز سید بن طاووس، ابن فهد حلی و علامه حلی است، اما بتأثیر تاریخی بسیار فراتر از آنها در تاریخ ایران داشته است. جنبش عرفانی شیخ صفیالدین در ادامه جنبش سربداران و مرعشیان است. شیخ صفیالدین اردبیلی عرفان اسلامی و تصوف را به یک نهضت اجتماعی تبدیل کرد. که حاصل آن فرهنگ و تمدن بزرگ دوره طلایی سلسله صفویه است.نقش اجتماعی شیخ صفی الدین در تاریخ ایران بی نظیز است و بهمین خاطر نیز ملقب به وحید آفاق شده است.
طریقت صفویه همچنان زنده است و در اقصینقاط عالم نورافشانی میکند. « العاشق بابا» شیخ طریقت صفویه در دوره معاصر است
کتاب «مکتب عرفان اجتماعی شبخ صفی الدین اردبیلی» دارای مقدمه و هشت فصل: «محیط فرهنگی- سیاسی عصر شیخ صفیالدین»، «سلسله سیادت، خرقه و تشیع شیخ صفی الدین اردبیلی»، «عرفان اجتماعی» «اهمیت و ویژگی های مکتب شیخ صفی الدین»، تفسیر بینامتنی، «اصول طریقت صفویه»، «مثلث عرفانیِ محیالدین، مولانا و شیخ صفیالدین» و «مثلث اندیشهایِ شیخ طوسی، علامه حلی و شیخ صفیالدین» و فرجام سخن است. کتاب «مکتب عرفان اجتماعی شبخ صفی الدین اردبیلی» در ادامه پروژه کلان ایرانشناسی آکادمی مطالعات ایرانی لندن تألیف و منتشر شده است.
دکتر سید سلمان صفوی، کتاب «مکتب عرفان اجتماعی شبخ صفی الدین اردبیلی» را با رویکردی نو و با روش تحلیل گفتمان تالیف کرده است. سلمان صفوی در این کتاب همچنین روش تفسیر قرآن شیخ صفی الدین اردبیلی را با روش تستری، سلمی، قشیری، بقلی و محی الدین مقایسه کرده است.
کتاب «عرفان ثقلین: میان نظری و عملی عرفان و طریقت صفویه» دارای چهار بخش شامل افتتاحیه، مقدمه، فصلهای سهگانه و بخش تصاویر و نمایهها و منابع است. افتتاحیه کتاب به سخنرانی آیت الله خامنه ای، رهبر ایران در باب اهمیت شخصیت شیخ صفی الدین در تاریخ ایران است، مقدمه کتاب متن مکتوب پروفسور سیدحسین نصر، درباره عرفان ثقلین و اهمیت احیای طریقت صفویه است. فصل اول کتاب کلیات مبانی نظری و عملی عرفان اسلامی را تبیی کرده است. فصل دوم مبانی نظری طریقت صفویه را معرفی میکند و فصل سوم ب مبانی عملی طریقت صفویه را تبیین کرده است.
پروفسور نصر در مقدمه کتاب عرفان ثقلین نوشته است:« این کتاب نـه تنها اثری بیبدیل درباره طریقت صفویه است، بلکه راهنمایی بسیار ارزنده برای درک ساحت عرفانی تعالیم بزرگان دین و معنای واقعی ولایت عرفانی است. این کتاب نـه تنها بهترین راهنما برای درک تعالیم طریقت صفویه است، بلکه چراغ پُر نوری است که راه درک عرفان شیعی را روشن میسازد. این کتاب همچنین این حقیقت بنیادین را آشکار میکند که تصوف و عرفان اصیل برخلاف نظر برخی از صوفی نمایان، بر پایه شرع مطهر استوار است و طریقت واقعی شامل هر سـه عاملِ شریعت، طریقت و حقیقت است. مؤلف این کتاب شخصی است که ویژگی¬های گوناگونی که کمتر در یک فرد دیده میشود، در وجودش جمع است. او هم سلحشور است و هم عارف. هم عالِم دینی با دانش کامل به فقـه و اصول و فلسفه و دیگر معارف اسلامی است؛ هم دلباخته معشوق و محبوب ازلی است. هم حاصل سالها طلبگی در حوزه علمیه قم است؛ هم دارای درجه دکتری از یک دانشگاه معتبر غربی است. هم نویسنده و مؤلفی پُرکار است؛ هم صاحب فتوت و مروت، و رهرو طریق به سوی حقتعالی است. حقیر این صفات را از باب تعارف عرض نمیکند، بلکه طی سالها دوستی با مؤلف شاهد عینی آنها بوده و این سجایا را از لنـدن و تورنتـو تا صحرای عرفـه مستقیماً در وجود ایشان دیده است. مؤلف هم از خاندان صفوی است و هم معارف آن طریقت را کسب کرده است. در یکی از تقسیم بندیها از علم، برخی از عرفای گذشته متذکر شدهاند: علم کسبی یا موروثی است. درباره مؤلف این کتاب باید گفت ایشان از هر دو نوع علم برخوردارند و به همین جهت از هر حیث شایستگی دارند که تعالیم طریقت صفویه را به صورت اصیل احیا کنند. نگارنده این کتاب نـه تنها عالِم به علوم دینی و عاملِ تمام عیار به دستورات دین مبین اسلام است؛ بلکه سالها رهرو راه حق و در سیر و سلوک بوده است، ریاضت کشیده و در راه کسب حقیقت، مجاهدت کرده و آنچه را از حقیقت میگوید، در وجودش تحقق یافته است و در نتیجه درک او از عرفان فقط به بیان نیست؛ بلکه ثمره عیان شدن معرفت در ضمیر اوست. به همین جهت کتاب فعلی در عین حال بحثی بسیار علمی و دقیق درباره عرفان و تصوف به طور کلی و طریقت صفویه و تعالیم آن بالاخص و همچنین راهنمایی برای طی طریقی است که میتواند خواننده را در کسب حقایق عرفانی یاری کند. بهعنوان یک ایرانی شیعه اثنی¬عشری که عمری را مصروف جستجوی عرفان کرده است به آقای دکتر سیدسلمان صفوی تبریک میگوید که توانستهاند با تألیف این کتاب خدمت بزرگی در زمینه دین و فرهنگ انجام دهند. از درگاه پروردگار متعال برای ایشان طلب توفیق و تأیید میکند و امیدوار است این کتاب که میتواند سهم مهمی در حیات معنوی ایران در آینده داشته باشد؛ مورد توجه همه کسانی که هم بهحقیقت و هم به حیات معنوی وطن عزیزشان علاقهمندند قرارگیرد.» (عرفان ثقلین، سید سلمان صفوی،ص۲۷-۲۸و ۳۱، قم، انتشارات سلمان آزاده)
سید سلمان صفوی، فیلسوف نوصدرایی در کتاب «عرفانثقلین» نوشته است: شیخ صفی الدین اردبیلی معتقد بود که تعالیم مذهبی و عرفانی باید در زندگی اجتماعی و رفتار فردی بروز داشته باشد.. شیخ صفی الدین بر اخلاق اجتماعی و منش جوانمردی تاکید دارد. شیخ صفی الدین دعوت به ذکرالله، تفکر، مراقبه، و عمل (سبک زندگی و منش اجتماعی و فردی همیشه مطابق با شان عاشق معشوق کل باشد) میکرد. طریقت صفویه مبتنی بر تعالیم قرآن حکیم و سنت معصومین (ع) است. شیخ صفی الدین اردبیلی یکی از مهمترین نظریهپردازان عرفان اسلامی است.
