دکتر احمد عزتی پرور
مردمان درطول تاریخ کتاب‌های ارجمند و دگرگون‌کننده‌ی زندگی، بسیاردیده‌اند؛ اما هیچکدام به پای کتاب‌های مقدس نمی‌رسند. درمیان این کتاب‌ها«قرآن» جایگاهی بی‌بدیل دارد. این اثرِ آسمانی، گذشته از جنبه‌ها و جلوه‌های معنوی و اندیشه‌ساز و گاه اندیشه‌سوز»(یَهدی به کثیرا! و یُضل بِهِ کثیرا!) زیبایی هنری و بلاغت‌های کلامی آن یکسره بی‌همتاست. شرح این تنوع‌ها و تفاوت‌ها در تفسیرهای فراوان، مجالِ بُروز و انعکاس یافته‌است. اما تاکنون دیده نشده‌است که آنچه خوبان همه دارند در یک دانشنامه گِرد آمده باشد.
«دانشنامه معاصر قرآنِ کریم» برخودمی‌بالد که چنین ویژگی منحصر به فردی دارد. تقریبا درباره‌ی همه موضوعات مطرح شده، علی رغم محدویت کمیت کلمات،اکثر پرسش‌های محتمل را پاسخی موجز و درخور، ارائه نموده است. ازجنبه‌های فقهی و کلامی و فلسفی گرفته تا جلوه‌های بلاغی و هنری و اجتماعی و فرهنگی و تاریخی، همگی به اختصار بررسی شده‌اند تا خواننده به هیچ مرجع و تفسیرِ دیگری نیازمند نباشد. برای نخستین بار، مباحثِ مربوط به زندگی سیاسی و اجتماعی درجهانِ صنعت آمیز و سنّت پرهیز، درآن طرح و مدبّرانه تمهید و تدبیری برای آن‌ها اندیشیده شده‌است. مقالات و مقوله های آن موجز اما مستوفا هستند. کوشش به عمل آمده تا مفاهیم همیشگی و همه مکانی قرآن، به زبانی امروزین بازنموده و برجسته گردد. احکامِ مقطعی و توصیف های مربوط به بُرهه ای خاص(صدراسلام و حیات پیامبر) ملاکِ ارزیابی و داوری های دانشورانه نبوده است بلکه روح قرآن کریم و پیام های جهانی و همیشگی و گزاره های تصدیقی و ایجابیِ مربوط به زندگی اجتماعی، روابط بین المللی، پیوندهای انسانی و فراملی، حقوق بشر، کرامت آدمی و… مورد نظر قرارگرفته است.
این دانشنامه ضمنِ برخورداری از ویژگی های دایره المعارفی و توصیفی( هست ها) به تبیین و تجویزِ بی طرفانه و خردپذیرِ بایستگی ها(بایدها) نیز پرداخته است. هدف این دانشنامه«تألیف قلوب» با توجه به جنبه هدایتی است که از طریقِ کشف المحجوب ها ممکن می گردد.