هفتمین همایش بینالمللی علمی- کاربردی ابنسینا پژوهی با عنوان نقش میراث ابنسینا در توسعه علوم، روزهای اول و دوم آذر ۱۳۹۲ (۲۲ و ۲۳ نوامبر۲۰۱۳) در شهر بخارا برگزار شد. در این همایش به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران، بنیاد علمی و فرهنگی بوعلیسینا همچون دو دوره گذشته حضور داشت که در این همایش آقایان دکتر نجفقلی حبیبی، مصحح کتاب قانون بوعلیسینا و دکتر انشاءا… رحمتی، ابنسینا پژوه و مترجم آثار فلسفی و توکل دارائی، مدیر امور بینالملل بنیاد بوعلیسینا به سرپرستی آیتا… غیاثالدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلیسینا مقالات خود را ارائه دادند.
کلید واژگان: ابن سینا، بخارا، فلسفه اسلامی، قانون، شفا، میراث اسلامی.
***
بنا به این گزارش، صبح روز اول همایش، میهمانان که در شهر بخارای ازبکستان حضور داشتند، به روستای افشنه، زادگاه شیخالرئیس، بوعلیسینا رفتند و ضمن ادای احترام به مقام شامخ این شخصیت جهانی، از موزه این روستا که در محوطهای دانشگاهی قرار دارد، بازدید کردند.
آیتا… طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلیسینا در آیین ادای احترام به شیخ الرئیس، به همراه هیئت ایرانی به عنوان تنها سخنران در کنار تندیس بوعلیسینا درباره نقش و اهمیت میراث علمی ابنسینا در زمینه فلسفه، عرفان و پزشکی سخنرانی کرد.
پس از آیین ادای احترام به بوعلیسینا، حاضران از موزه افشنه که دارای تصاویر و تابلوهایی از شیخالرئیس، پزشکی سنتی، ابزار و آلات طبی، کپی نسخههای خطی و یادبود نمادین قبر بوعلیسیناست، دیدن کردند.
در آغاز ورود به موزه طی آیینی رسمی، هدایای بنیاد بوعلیسینا شامل تندیس همایش هزاره تألیف کتاب قانون و بشقابهای سفالین لالجین مزین به تصویر شیخالرئیس و آرم یادبود هزاره قانون و بنیاد بوعلیسینا و تمبرهای یادبود منتشر شده در جمهوری اسلامی توسط آیتا… محمدی، رئیس بنیاد بوعلیسینا به معاون فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ازبکستان، رئیس فرهنگستان طب سنتی ازبکستان و مسئول موزه افشنه برای نگهداری در این موزه اهدا شد.
بنا به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل بنیاد بوعلیسینا در آیین گشایش این همایش، در بعد از ظهر روز جمعه اول آذرماه ۹۲، آیتا… غیاثالدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلیسینا سخنرانی کرد.
آیتا… غیاثالدین طه محمدی، رئیس بنیاد بوعلیسینا در آغاز با تشکر از برپایی این انجمن علمی گفت: خدا را شکر میکنیم که توفیق عنایت فرمود که ما در این کنفرانس و انجمنی که به عنوان تکریم علم، حکمت، فلسفه و طب و تمام علوم بشری که یکپارچه حضرت شیخالرئیس، حسینابن عبدا… ابنسینا بر آنها مسلط بوده است؛ گردهم بیاییم. بنده به عنوان مسئول بنیاد بوعلیسینا در جمهوری اسلامی ایران در معیت چند نفر از دانشمندان و محققان علوم ابنسینا در زمینه کتاب قانون و فلسفه حضور دارم. آقای دکتر حبیبی که قانون شیخالرئیس را تصحیح انتقادی کردهاند و آقای پروفسور رحمتی که در فلسفه مشاء و اشراق بوعلیسینا صاحب نظر هستند.
وی همچنین با اشاره به اینکه در ایران اسلامی بیشتر از هرجای دنیا نسبت به مکتب ابنسینا کار علمی صورت میگیرد، افزود: از بنیانگذاران این همایش، از جمله دولت ازبکستان، ریاست جمهوری و مسئولان علمی، بنیاد اجتماعی ابنسینا، انجمن طب سنتی ازبکستان، وزارت بهداشت، و دانشگاه پزشکی بخارا و شرکت کنندگان داخلی و خارجی همایش، از طرف جمهوری اسلامی به عنوان پاسدار مکتب و حکمت سینوی، صمیمانه تشکر مینمایم.
آیتا… طه محمدی، تجلیل زبانی از زحمات شیخالرئیس بوعلیسینا را کافی ندانست و در این باره افزود: تجلیل و تشکر از زحمات ابنسینا به تنهایی کافی نیست، بلکه با توجه به اینکه شیخالرئیس هزار سال قبل با هزار زحمت و در فضای نا امن و آوارگی این همه علوم را بررسی و تألیف کرده است و حتی بسیاری از کتابهای ابنسینا از بین رفته؛ جامعه بشری و به ویژه مسلمانان بایستی میراث خوار خوبی برای علوم شیخالرئیس ابنسینا باشند و همه علوم آن را عملاً پیاده نماید؛ چرا که جامعه بشری مدیون زحمات و تلاشهای علمی، فلسفی و طبی ابنسیناست.
وی اتصال و اتکای شیخالرئیس به مبدأ غیب در حل علوم را بر اساس سخن بوعلی برای جامعه انسانی در حال حاضر، الگویی شایسته دانست و گفت: بوعلیسینا نه تنها در عرضه نظر، یک انسان بینظیر است که در مرحله عمل نیز انسانی یگانه است. رهبر کبیر انقلاب اسلامی، حضرت آیتا… العظمی امام خمینی (ره) تعبیر جالبی درباره ایشان دارد که وی “لم یکن له کفواً احد” است در بین انسانها پس از معصومین.
بوعلیسینا میگوید هر وقت مسائل علمی بر من پیچیده میشد، وضو میگرفتم و به مسجد جامع شهر میرفتم و دو رکعت نماز میخواندم و از خدای متعال مسئلت میکردم تا آن مسئله علمی برای من روشن شود. در حالات او دارد که در هر سه روز یک بار قرآن کریم را ختم میکرد.
بنابراین بایستی ما عملاً پیرو ابنسینا باشیم نه تنها در مسائل و فرمولهای علمی، بلکه در سیره عملی زندگیاش.
رئیس بنیاد بوعلیسینا با اشاره به شهرت جهانی ابنسینا در پزشکی اضافه کرد: خیلیها ابنسینا را در علم طب منحصر میکنند، در حالیکه ایشان در فلسفه و عرفان، سرآمد دانشمندان است و رسالههایی از ایشان در تفسیر قرآن برجای مانده و تا ۴۰۰ رساله کوچک و بزرگ از تألیفات شیخالرئیس نام برده شده است.
وی ضعف تحقیقات فلسفی و نگرشهای عرفانی شیخالرئیس در زادگاه این دانشمند بزرگ را از جمله مواردی دانست که موجب مظلومیت بوعلیسینا شده است و در این باره افزود: امیدواریم در این آب و خاک فاخر که زادگاه شیخالرئیس است، علوم ابنسینا زنده شود و همانطور که آقای شیرزاد ذاکر خوجه، رئیس بنیاد بوعلیسینای ازبکستان فرمودند، با توجه به اینکه علوم بوعلیسینا منحصر در طب نیست، فلسفه، عرفان و تفسیر بوعلیسینا در این منطقه زنده شود که به نظر ما این علوم خیلی بالاتر از طب ایشان است.
وی در پایان دو پیشنهاد برای این کنفرانس علمی ارائه داد و گفت: پیشنهاد میکنیم با توجه به اینکه در ایران اسلامی مسئله عقلی بوعلیسینا بیش از طب بها داده میشود؛ ما امادگی داریم در زمینه ترویج مسائل عقلی و فلسفی در خطه زادگاه بوعلیسینا همکاری کنیم تا انشاءا… این زمینه مغفول در این دیار زنده شود.
پیشنهاد دوم هم زنده کردن و یادگیری الفبای قرآنی به بچههاست. با توجه به اینکه بعد از سلطه کمونیستها، گسست فرهنگی در این منطقه به وجود آمده است، کتابهای نفیس علمی گذشتگان و بزرگان علم، از جمله امام بخاری و دیگر ائمه و نیز سایر دانشمندان علوم اسلامی و فلسفی، الان در کتابخانههای شما وجود دارد که کسی نمیتواند از آنها بهرهبرداری کند. انشاءا… با زنده شدن الفبا و سنت آبا و اجدادی شما، آیندگان شما بتوانند با فرهنگ چندصد ساله و بلکه بیشتری که داشتهاند، ارتباط کامل پیدا نمایند.
دکتر حبیبی: قانون هنوز برای سلامت بشر حرفهای تازه دارد
دکتر نجفقلی حبیبی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مصحح کتاب قانون نیز مقاله خود را با عنوان نقش قانون بوعلیسینا در پیشرفت دانش پزشکی ارائه داد.
دکتر حبیبی در آغاز با طرح این پرسش که چرا جهان نسبت به قانون ابنسینا تا این اندازه احترام قائل است که هزارمین سال تألیفش را بزرگ میشمارد، گفت: پاسخ به این سؤال وقتی روشن میشود که نقش و تأثیر قانون در پیشرفت وگسترش دانش پزشکی معلوم شود زیرا دانش پزشکی مورد نیاز همه انسانها در همه زمانها و همه مکانها است و هر کس و هر کتابی که در این زمینه اثر داشته باشد به نسبت تأثیری که داشته است از احترام برخوردار خواهد بود. کتاب قانون، دانش پزشکی و مداوای بیماران را از جادوگری و دستورهای بی اساس و مبتنی بر خرافات نجات داد و پزشکی را به عنوان یک علم مطرح کرد. هم مباحث نظری و هم مباحث عملی آن را با مقررات و قوانین علمی تبیین کرد.
مصحح کتاب قانون بوعلیسینا درباره تأثیر قانون بر علوم پزشکی پس از درگذشت ابنسینا افزود: پزشکی پس از تألیف کتاب قانون، به عنوان یک علم در کلیه مراکز علمی جهان متمدن با محوریت قانون ابنسینا که به زبانهای مهم و رایج ترجمه شده بود مورد توجه عالمان پزشکی قرار گرفت. برای دانشمندان علم پزشکی بستر تحقیق و پیشرفت علم پزشکی را فراهم آورد و برای پزشکانی که به درمان بیماران میپرداختند، به عنوان دستور العمل و راهنما هم در تشخیص بیماریها، و هم در مداوای آنها در خدمت آنان قرار گرفت. یعنی هم کتاب درسی برای آموزش پزشکی و تربیت دانشمندان در حوزه های مختلف پزشکی شد و هم کتاب درمانی بود برای پزشکان معالج. و این مطلب یک ادعای مبالغه آمیز نیست بلکه یک حقیقت تاریخی غیر قابل انکار است زیرا منابع مهم و اصیل تاریخ تحولات پزشکی جهان به روشنی و مستند به دلایل تاریخی روشن کرده است که قانون ابنسینا قرنها کتاب درسی دانشگاهها ومدارس عالی شرق و غرب جهان بوده و دانشمندان در سایه تدریس و شرح و تفسیر و نقد قانون ابنسینا نقش عظیمی در پیشرفت دانش پزشکی ایفا کردهاند.
دکتر حبیبی سپس به ۷ قرن تدریس قانون در دانشگاههای اروپا اشاره کرد و گفت: قانون حدود هفت قرن در دانشگاههای اروپا و بسیار بیش از آن در مدارس شرق منبع مهم دانش پزشکی بوده است و هزاران محقق و مؤلف و پزشک و کتاب علمی تحت تأثیر قانون در مدت بیش از هزار سال تربیت شدهاند و بسیاری از آنان در حوزه دانش پزشکی ستارگان فروزانی شده اند که نسل هایی پروش دادهاند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره مطالب علمی قانون درباره امراض و بیماریها توضیح داد: قانون به لحاظ طرح شاخه های مختلف پزشکی وساماندهی علمی آنها مثل طب زنان، طب کودکان، طب سالخوردگان، طب بهداشت وحفظ الصحه، طب ورزش، وانواع شیوه های معالجات از قبیل رگ زنی، زالو انداختن، حجامت، وامثال اینها، و طب تغذیه که مبتنی بر غذاهای دارویی یا داروهای های غذایی است که عموماً طبیعی هستند وافراد عادی به آسانی می توانند با این نوع غذاها وداروهای طبیعی آشنایی پیدا کنند و با آسان ترین وارزان ترین امکانات خود را معالجه کنند.
دکتر حبیبی همچنین درباره تقسیمبندی قانون به ۵ قسمت که توسط ابنسینا صورت گرفته توضیحاتی ارائه کرد و گفت: کتاب اول در کلیات پزشکی و کتاب دوم درباره داروهای مفرده یا بسیط، کتاب سوم درباره بیماریهای جزئی که مخصوص هر عضو و کتاب چهارم درباره بیماریهای کلی و کتاب پنجم نیز در مورد داروهای مرکب یا قرابادین است.
مصحح کتاب قانون درباره چرایی اهمیت قانون پس از گذشت هزار سال خاطرنشان کرد: ما میخواهیم بدانیم که چرا دنیا بعد از هزار سال که از تألیف قانون میگذرد گرامیداشت قانون را به صورت برنامه جهانی قرار داده و در همه جای دنیا و کشورهای بزرگ و پیشرفته نیز هزاره قانون را جشن میگیرند؟
اولین علت این است که ابنسینا تمام مطالب پزشکی قبل خودش را در این کتاب جمع کرد.
دوم اینکه آنها را مرتب کرد، نظم داد و معلومات خودش را هم بر آن افزود. نظمی که ابنسینا به پزشکی داد و در قانون آن را مشخص کرد به عنوان یک کتاب درسی که در مدارس پزشکی بایستی خوانده میشد، تبدیل کرد. تدریس قانون در مدارس نیز به توسعه دانش پزشکی در سراسر جهان کمک کرد و شاگردانی در مکتب قانون بوعلیسینا تربیت شدند و دانش قانون را به جاهای دیگر بردند. به این طریق قانون به کتاب مرجعی برای تمام دانشمندان و آنهایی که در علم پزشکی کار میکردند و برای معالجه بیماران به آن احتیاج داشتند تبدیل شد. به همین دلیل یک عده بر آن شرح و توضیحات نوشتند، درس دادند و مباحثه کردند و سبب شدند که دانش پزشکی در جهان توسعه پیدا کند. به این دلیل شما در تمام کتابخانههای دنیا نسخههای خطی قانون را میبینید اما هرکس بنا بر احتیاجش یک قسمت قانون را نوشته است. در ایران ۵ یا ۶ نسخه کامل از قانون وجود دارد؛ در استانبول و ترکیه هم به همین اندازه یا کمتر، نسخههای کوچکتر قانون وجود دارد.
دکتر حبیبی درباره اعتبار علمی و پزشکی قانون در طبابت امروزی نیز گفت: این طور نیست که با رشد دانش پزشکی، قانون از اعتبار افتاده باشد. ممکن است کسی سوال کند که در روزگار گذشته قانون باعث پیشرفت پزشکی شد ولی اکنون نمیتواند پاسخگوی امور پزشکی باشد؛ اما به نظر ما هنوز قانون کهنه نشده است و دستورهای بسیار سالم و سعادتمندانهای به انسان میدهد که امروز هم در دسترس است. به ویژه که طب او یک طب سنتی مبتنی بر طبیعت و ساده است. گیاهان دارویی و ورزش جزو ارکان طب ابنسیناست که سلامت انسان را حفظ میکند. اگر کسی بیمار شد با همان داروهای طبی که مبتنی بر طبیعت است خودش را معالجه میکند.
ابنسینا دانش پزشکی را ساده کرد که همه مردم راحت یاد بگیرند. او ارکان حفظ سلامت را به بشر آموخت و چیزهایی در قانون در مورد بهداشت و سلامتی و طبابت به ما آموخته که هنوز در دنیا رایج است. مثلاً او در مورد ورزش میگوید هر عضوی از بدن انسان ورزش مخصوص به خود را دارد، برای چشم، گلو، پا و سینه ورزشهای خاصی را تجویز میکند که اگر مردم دنیا به آن عمل کنند قطعاً کمتر دچار مریضی میشوند. اینها و بسیاری استدلالهای محکم دیگر که توسط دانشمندان و پزشکانی از سراسر دنیا مور پژوهش و تحقیق واقع شده، نشان دهنده این است که قانون هنوز پس از هزار سال، کتاب سلامت انسان است.
دکتر رحمتی: فلسفه غرب متأثر از ابنسیناست
دکتر انشاءا… رحمتی، دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز و عضو شورای علمی بنیاد بوعلیسینا، مقاله خود را با عنوان پیوند حکمت مشائی و حکمت مشرقی ابنسینا ارائه کرد.
دکتر رحمتی با اشاره به اینکه ابنسینا در فلسفه اسلامی به عنوان فیلسوف مشائی شناخته میشود؛ گفت: با دقت در آثار و تألیفات شیخالرئیس میتوان گفت که از سوی دیگر ابنسینا به حکمت مشرقی قائل بوده است و مباحث مربوط به این حکمت را در کتاب الانصاف به تفصیل بیان داشته، ولی با کمال تأسف این اثر سترگ در حمله سلطان مسعود غزنوی به اصفهان از میان رفته است.
عضو شورای علمی بنیاد بوعلیسینا اضافه کرد: تصور میکنم که هر چند منابع اصلی حکمت مشرقی ابنسینا اینک دیگر موجود نیست، ولی در آثار دیگر وی که آثاری به ظاهر مشائیاند مباحث مشرقی تصریحاً یا تلویحاً وجود دارد. نمیتوان گفت برخی از آثار ابنسینا مشائی محض است و برخی دیگر مشرقی محض. بلکه ابنسینا فلسفه مشائی خود را مقدمه لازم برای ورود به حکمت مشرقی میداند. زیرا، او همانند سهروردی بر جمع میان تعقل و تأله تأکید دارد. در بسیاری از مباحث مشائی ابن سینا مانند نظریه فیض، نظریه عقل فعال، نظریه نفوس فلکی، نظریه عرفان، پیوند میان ابعاد مشائی و اشراقی اندیشه او قابل تشخیص است.
دکتر رحمتی درباره تأثیر ابنسینا بر فلسفه اسلامی در هزار گذشته گفت: تأثیر ابنسینا بر فلسفه اسلامی به حدی است که متفکری مانند هانری کربن عمده فیلسوفان اسلامی بعد از ابنسینا، مانند سهروردی، ملاصدرا و حاج ملاهادی سبزواری را «سینائیان مسلمان» مینامد. منظور از این تعبیر آن است که همه آن فیلسوفان از هر دو جنبه تفکر وی، یعنی هم جنبه مشائی و هم جنبه اشراقی آن، توأمان تأثیر پذیرفتهاند.
وی فلسفه غرب را متأثر از فلسفه ابنسینا دانست و افزود: تأثیر ابنسینا در مرزهای جهان اسلام محدود نمانده است. این دو جنبه تفکر وی به نسبتهای متفاوت در جهان غرب نیز تأثیرگذار بودهاند. در تاریخ فلسفه مسیحیت به مکتبی به نام «مکتب سینایی، آگوسیتنی مآب» برمیخوریم که سعی داشته است ابنسینا را در قالب تفکر آگوستین تفسیر کند. علاوه بر این یک مکتب سینایی نابتر به نام «مکتب سینایی لاتینی» وجود داشته است، که برخلاف مکتب نخست بر تفسیر ناب تعالیم خود ابنسینا و به خصوص ابعاد مشرقی و معنوی حکمت وی، تأکید میورزیده است.
دکتر رحمتی با اشاره به تهدید دانستن مفاهیم سینایی از جانب برخی متفکران مسیحی و مخالفت آنها با فلسفه سینوی گفت: مکتب اخیر به خصوص به دلیل تأکید بر برخی مفاهیم سینایی مانند تأویل، و فرشته شناخت، البته سخت هدف حمله برخی متفکران مسیحی قرار گرفته است. به این دلیل که آن را تهدیدی برای سلطه کلیسا و تفسیر تعبدی آن از مسیحیت میدانستهاند. حتی فیلسوفی چون رنه دکارت فرانسوی نیز در اصول مبنایی فلسفهاش یعنی قاعده کوجیتو («میاندیشم، پس هستم») متأثر از «استدلال انسان معلق در فضای» ابنسینا است، گو اینکه نتایجی که دکارت میگیرد، با نتایج ابنسینا و به خصوص با آنچه که مقتضای حکمت مشرقی وی است، متفاوت است.
دارائی: جهان پس از هزار سال ستایشگر ابنسیناست
توکل دارائی، مدیر امور بینالملل بنیاد بوعلیسینا نیز مقاله خود را با عنوان “ابنسینای بزرگ؛ جهان درباره کمتر کسی این همه سخن گفته است” ارائه کرد.
دارائی در آغاز مقاله خود شعر معروف شیخالرئیس با عنوان: دل گرچه در این بادیه بسیار شناخت/ یک موی ندانست ولی موی شکافت/ اندر دل من هزار خورشید بتافت/ آخر به کمال ذرهای راه نیافت؛ را قرائت کرد و آن را زبان حال مردی دانست که به قامت هزارههای تاریخ، حاصل عمر ۵۸ سالهاش در دانش پژوهی و تألیف را در این رباعی خلاصه کرده است.
مدیر امور بینالملل بنیاد بوعلیسینا، شیخالرئیس را فیلسوف نامدار و پزشکی ایرانی عنوان کرد که نامش در هزاره گذشته چونان خورشیدی بر سپهر علم و اندیشه و خدمت به بشریت تابیده و شایسته لقب حکیم هزارهها شده است و جزو نوادر فرزندان آدمی و در ردیف مشاهیر درجه اول جهان قرار دارد.
وی درباره سفرهای سراسر رنج شیخالرئیس که در تمام عمر شریف او ادامه داشته است، گفت: شیخ الرئیس در سال ۳۷۰ هجری قمری در افشنه بخارا در خراسان بزرگ ایران آن روزگار؛
در سال ۳۷۰ هجری قمری (۹۸۰ میلادی) در افشنه بخارا در خراسان بزرگ ایران آن روزگار؛ چشم به جهان گشود و در عمر کوتاه، اما پر برکت و سراسر رنج و سفرخویش؛ در فلسفه و دیگر علوم زمانهاش و در طبابت و روشهای ابداعی خود، آنچنان درخشید که با گذشت هزار سال، جهانی را انگشت به دهان، به حیرت واداشته است.
دارائی با اشاره به تلاش علمی ۴۰ ساله شیخالرئیس در تألیف ۲۴۰ کتاب در سفرهایی که در شهرهای مختلف ایران داشت، افزود: ۱۸ ساله بود که از آموختن همه دانشهای زمان فارغ شده بود؛ او در زمینههای پزشکی، تاریخ طبیعی، متافیزیک، معرفتدینی، روانشناسی، ریاضی و موسیقی دستاوردهای گرانبهایی برای بشریت به میراث گذاشته است.
در قرون میانه که اروپا درگیر مخالفت با علم و پژوهش بود؛ ابنسینا در سرزمین دانشپرور ایران بزرگ آن روزگار؛ و در عصر طلایی تمدن اسلامی، یک تنه؛ نبوغ خود را در دانشاندوزی و کشف علمی و در راه تألیف دایرهالمعارفهای شگفت انگیزی چون “شفا” در فلسفه و “قانون” در پزشکی به کار برد.
دارائی درباره شهرت عالمگیر شیخالرئیس در پزشکی گفت: قانون دانشنامه پزشکی پر آوازهای است که لقب شهریار پزشکان را برای او به ارمغان آورد.
اودر حالیکه بیش از ۱۵ سال نداشت، به زودی پزشکی زبردست و مشهور شد.
او برای دستاوردهای پزشکیاش و سهمی که در پیشرفت این شاخه از دانش داشته، در یاد و نام همه جهانیان زنده مانده است. کتاب “القانون” را اغلب بزرگترین کتاب پزشکی به شمار میآورند که تاکنون نوشته شده است؛ آن هم به دست یک نفر.
این دانشنامه یک میلیون واژهای، نه فقط به شیوهای روشمند و سازمان یافته، همه دانش پزشکی شناخته شده تا روزگار نویسندهاش را در خود دارد، بلکه تجربهها و کشفهای خود ابنسینا به عنوان پزشکی آگاه و کارآزموده نیز در آن آمده است.
مدیر امور بینالملل بنیاد بوعلیسینا، ترجمه لاتین قانون در اروپا بعد از گذشت یک سده از درگذشت بوعلیسینا را زمینهساز شهرت جهانی او و استفاده غرب از دانش طب وی دانست و گفت: قانون بوعلیسینا ۷۰۰ سال بعد از درگذشت شیخالرئیس در جهان غرب تدریس میشد و البته این کتاب امروزه نیز در کشورهای اسلامی و غربی همچنان مورد وثوق و رجوع دانشمندان و پزشکان است.
دارائی حضور ۲۵ ساله شیخالرئیس در دربار آل بویه در شهرهای همدان و اصفهان را فرصتی برای تألیفات گرانبهای این دانشمند ذکر کرد و گفت: شیخالرئیس ۲۵ سال در دربار آلبویه در همدان و اصفهان به تألیف و تدریس پرداخت و در همدان ردای وزارت برتن کرد. او در سفرهای رزمی و دفاعی در کنار شمسالدوله و علاءالدوله کاکویه بود. در سال ۴۲۸ هجری قمری (۱۰۳۷میلادی) در آخرین سفری که با علاءالدوله داشت، در نزدیکیهای همدان، بیماری قولنج که سالی بیش، او را مبتلا کرده بود، از پای درآورد و به لقاءالله پیوست.
مدیر امور بینالملل بنیاد بوعلیسینا، آرامگاه شیخ الرئیس در شهر همدان را چون نگینی بر تارک این شهر ذکر کرد و گفت: آرامگاه بوعلیسینا در میانه یک میدان- پارک، با تندیسی رو به شرق؛ زیارتگاه اهل معنا، دانشوران و عموم مردم، نویدبخش افقهای روشن فردا برای بشریت است و بنیاد علمی و فرهنگی بوعلیسینا نیز در کناره این آرامگاه در جهت نشر آثار و اندیشههای این دانشمرد، نمونهای از چراغ همواره فروزان فلسفه و حکمت و پزشکی او در عصر حاضر است.