Category Archives: مقالات

تاملی بر سیر حکمت از فردوسی تا سهروردی

دکتر اصغر دادبه استاد ادبیات فارسی و فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی سهروردی در سده ششم هجری قمری می زیست. او فردوسی ثانی بود و اگر فردوسی عجم بدین پارسی زنده کرد، یعنی زبان و ادب پارسی را حیات جاودان بخشید، سهروردی حکمت ایرانی را زنده کرد. حکمتی که از یک سو از سرچشمه زلال معنویت […]

معناشناسی شناختی قرآن

دکتر علیرضا قائمی‌نیا درآمد: موضوع مقاله حاضر این مسأله است که روابط درونی متن را باید چگونه بفهمیم و معناشناسی نص باید بر اساس کدام اصول و مبانی صورت بگیرد. همچنین در سطح روابط درونی معناشناسی‌های گوناگونی می‌توانیم داشته باشیم. معناشناسی شناختی یکی از انواع مختلف معناشناسی است که می‌توان در تحلیل آیات قرآن به […]

تأملی درباب اخلاق و هنر

دکتر محمد اخگری استاد دانشکده صدا و سیما در باب اخلاق و هنر سخن بسیار رفته و مناقشات و مجادلات فراوانی درباره این دو در طول تاریخ اندیشه بشر رخ داده است، برخی بر ان بوده اند که هنر، خلاقیت آزاد و آفرینشگری هنرمند است و اخلاق به گونه ای هنر را محدود می سازد […]

از لوئی ماسینیون تا هانری کربن

 دکتر بهمن نامور مطلق استاد دانشگاه شهید بهشتی درآمد: امروزه پس از گذشت چندین دهه از درگذشت ماسینیون می‌توان به‌گونه‌ای دیگر به او نگاه کرد و به نوع دیگری او را مورد مطالعه قرار داد. می‌توان ماسینیون و به ویژه دستاوردهای تحقیقی او را با نقد شرقشناسانه و پسااستعماری بررسی کرد یا به واسازی پژوهشهای […]

طبیعت و هنر در عرفان اسلامی

 دکتر شهرام پازوکی  استاد فلسفه و عرفان موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران یکی از انتقادهایی که به هنر اسلامی گرفته می شود این است که هنر اسلامی نسبت به ناتورالیسم غفلت ورزیده است. بعضی از منتقدان هنر اسلامی بر انتزاعی بودن هنر اسلامی تاکید می کنند و می گویند : هنر اسلامی اشیاء را […]

خواجه طوسی و ابن‌سینا برای اخلاق یک واقعیت نفس‌الامری قائل اند

آیت الله دکتر سید مصطفی محقق داماد رئیس گروه مطالعات اسلامی فرهنگستان علوم اشاره: متن ذیل، سخنرانی دکتر محقق داماد در همایش بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی است که به همت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران شنبه و یکشنبه ۶ و ۷ اسفند‌ در این موسسه برگزار شد. **** به اتفاق آرای همه صاحب‌نظران فلسفه […]

موقعیّت علم و فن‌آوری در جهان اسلام

دکتر سید علی اکبر حسینی عضو هیأت علمی دانشگاه شیراز        در این نوشته ابتدا از موقعیّت بحرانی علم و فن‌آوری در جهان اسلام سخن به میان خواهیم آورد، آنگاه به یک سؤال پاسخ خواهم گفت، پس از آن در زمینه نگاهی به میراث  پرافتخار تاریخی و فرهنگی و به منظور خروج از این بحران […]

تاملی در کلمه‌الله و هنر اسلامی

 دکتر سید حسین نصر مترجم: دکتر فرهاد ساسانی نگارنده در این مقاله به تبیین و تشریح ارتباط هنر اسلامی و کلام الهی می‌پردازد که از آن میان  خوشنویسی و معماری به عنوان هنرهای اصلی و مقدس اسلامی جایگاه وی‍‍‍‍ژه و منحصر به فردی را به خود اختصاص می‌دهند. اساساً وحی که بیشتر تجلی صوتی کلمه […]

سخنی درباب علوم انسانی اسلامی

بهمن ذکی پور در پاسخ به پرسش از امکان یا عدم امکان تأسیس علوم انسانی اسلامی از دو منظر می توان وارد شد. ۱٫ حوزه شرق شناسی و ۲٫ حوزه بازخوانی اندیشه اسلامی به مدد اندیشه تطبیقی. ۱٫۱٫            حوزه شرقشناسی  برنارد لوئیس شرق شناس مشهور در اثر خود با نام “برخورد تمدنها” به نکته ای […]

آزادی فصل انسان از حیوان: مانیفست آزادی اندیشه در کلام الله مجید

  دکتر سید سلمان صفوی آکادمی مطالعات ایرانی لندن (LAIS)    لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ ۖ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ ۚ فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَیُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَىٰ لَا انْفِصَامَ لَهَا ۗ وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ(۲۵۶، بقره). “اجباری در قبول دین نیست. زیرا که خداوند راه هدایت و ایمان را از راه گمراهی […]

اعیاد و عبادات حکیمان به روایت هانری کربن

 مترجم: دکتر انشاءالله رحمتی  استاد فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز «برادرم، بدان که جماعت اخوان‏الصفاء، شایسته‏ترین مردم براى عبادت شرعى‏اند… زیرا ما خاص‏ترین شناخت را به آن داریم… و همچنین شایسته‏ترین مردم هستیم براى عبادت‏فلسفى الهى، و قیام به آن و احیاء آنچه از آن تباه شده است.»[۱] هدف تأویل‏اسماعیلیه دقیقاً همین احیاء است، […]

امام حسین(ع) از نظر مولوی

دکتر سید سلمان صفوی  آکادمی مطالعات ایرانی لندن – LAIS Philosophy@iranianstudies.org السلام علیک یا ابا عبدالله و علی الارواح التی حلت بفنائک علیک منی سلام الله ابدا ما بقیت و بقی اللیل و النهار. حماسۀ معراج خونین عاشقانه سالار شهیدان حضرت ابی عبدالله امام حسین علیه السلام سلالۀ پاک رسول اکرم خاتم النبیین حضرت محمد […]

خانه خاموش ملا صدرا

منوچهر دین‌پرست آکادمی مطالعات ایرانی لندن – LAIS ایران، دیار عجیبی است. گاه چنان به سوی عرفان در شتابیم که راه عقل را فراموش می‌کنیم و گاه چنان به سوی عقل می‌دویم که راه معنویت را به کوره‌راه‌هایی در جنگل می‌کشانیم. شاید به همین بابت است که هانری کربن، فیلسوف و اسلام‌شناس برجستۀ فرانسوی، در […]

عرفان شاهنامه شاهکارحماسی، عرفانی و حکمی جهانی ایرانیان

دکتر سید سلمان صفوی آکادمی مطالعات ایرانی لندن   مقدمه: شاهنامه شاهکار حکیم ابوالقاسم فردوسی (۳۱۹-۳۹۷ شمسی)، یکی از بزرگ ‌ترین حماسه‌های منظوم جهان است که شامل حدود پنجاه‌هزار بیت در بحر متقارب مثمن محذوفیا مقصور (فعولن فعولن فعولن فعل (فعول)) است. سرایش این شاهکار جهانی حدود سی‌سال به طول انجامید و آخرین ویرایش های […]