هوالرزاق
العاشق بابا سید سلمان صفوی
مرکز تحقیقات و مطالعات شیخ صفی الدین اردبیلی
مقدمه:
در عرفان اسلامی برای طلب رزق و روزی دستوراتی داده شده است که شامل اسباب توفیق کسب رزق حلال، دعا های مخصوص و اذکار مشتمل اسماءالحسنی و آیات و سوره های قرآنی است. که ملخص آن استغفار، خیر رساندن به جامعه، سعی، توکل، ذکر و دعا است. جوهره عوامل مذکور ایمان داشتن به آن است که خدای قادر رزاق است.دل را بیدار و متوجه حضرت حق جل و جلاله نگهداشت و سعی و تلاش نیز کرد چون خود کار نیز عبادت است و اسباب صیقل روح میشود. در ادبیات معنوی ایرانی به زیبایی گفته شده است: از تو حرکت از خدا برکت.
اسباب طلب رزق:
أولاً: استغفار وتوبه، قال الله تعالى: فَقُلْتُ ٱسْتَغْفِرُواْ رَبَّکُمْ إِنَّهُ کَانَ غَفَّاراً یُرْسِلِ ٱلسَّمَاء عَلَیْکُمْ مُّدْرَاراً وَیُمْدِدْکُمْ بِأَمْوٰلٍ وَبَنِینَ وَیَجْعَل لَّکُمْ جَنَّـٰتٍ وَیَجْعَل لَّکُمْ أَنْهَاراً [نوح:۱۰-۱۲]، قال القرطبی رحمه الله: “هذه الآیه دلیل على أن الاستغفار یُستنزل به الرزق والأمطار”، وقال ابن کثیر: “أی إذا تبتم واستغفرتموه وأطعتموه کثر الرزق علیکم”.
ثانیاً: توکل على الله تعالی، قال الله تعالى: وَمَن یَتَوَکَّلْ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ ٱللَّهَ بَـٰلِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ ٱللَّهُ لِکُلّ شَىْء قَدْراً [الطلاق:۳]. روى الإمام أحمد والترمذی وغیره، بسند صحیح قول النبی صلى الله علیه وسلم: ((لو أنکم توکلون على الله حق توکله لرزقکم کما یرزق الطیر، تغدو خماصاً وتروح بطاناً))
ثالثا: صله الرحم، قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: ((من أحب أن یبسط له فی رزقه ویُنْسَأ له فی أثره، فلیصل رحمه)) رواه البخاری. وفی روایه: ((من سره أن یُعظم الله رزقه وأن یمد فی أجله فلیصل رحمه)) رواه أحمد.
رابعا: إنفاق فی سبیل الله، قال الله تعالى: وَمَا أَنفَقْتُمْ مّن شَىْء فَهُوَ یُخْلِفُهُ وَهُوَ خَیْرُ ٱلرَّازِقِینَ [سبأ:۳۹]. ((أنفقْ یا بلال ولا تخشَ من ذی العرش إقلالاً)) صححه الألبانی. روى مسلم فی صحیحه عن النبی صلى الله علیه وسلم قال: یقول الله تعالى: ((یا ابن آدم أنفِقْ أُنفِقُ علیک)) الله أکبر ما أعظمه من ضمان بالرزق، أنفقْ أُنفقُ علیک.
خامساً: إحسان به ضعفاء وفقراء و یاری کردن آنها. قال رسول الله صلى الله علیه وسلم: ((هل تنصرون وترزقون إلا بضعفائکم)) رواه البخاری. هرکس طلب طلب ززق از خدا دارد باید ضغفا را فراموش نکتد و از طریق کمک به آنها رزق الهی را بسوی خود جلب کند.
قال رسول الله(ص): ((أبغونی فی ضعفائکم فإنما ترزقون وتنصرون بضعفائکم)) رواه النسائی وأبو داود والترمذی.
سادسا: سعی، کار و تلاش،{ لیس للانسان الا ماسعی}.وَمَن یُهَاجِرْ فِى سَبِیلِ اللَّهِ یَجِدْ فِى ٱلأرْضِ مُرَاغَماً کَثِیراً وَسَعَهً [النساء:۱۰۰].
اذکار رزق:
- هر روز بگویید۷۰ مرتبه “استغفرالله” یا “استغفرالله و اتوبُ الیه”.
- در سحرگاه با طهارت با وضو دست بر آسمان بردارید و ده بار بگوید”یا باسِطْ” و بر روی خود بمالید.
- بعد از فجر صبح دست بر سینه گذارد وهفتاد مرتبه بگوید: “یا فتاح” .
- پس از نماز صبح ۲۷ مرتبه “ان الله هوالرزاق ذالقوه المتین”.
- بعد از نماز صبح به عدد ابجد ۲۱۱ مرتبه بگویید “یا منعم”.
- امام موسی کاظم(علیه‌السلام) فرمودند : بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب این ذکر را بگو:« سُبْحانَ اللهِ العَظیمِ وَبِحَمْدِهِ ، أَسْتَغْفِرُ اللهَ ، وَأَسْأَلُهُ مِنْ فَضْلِهِ ».
- در ساعت اول روز ۳۰۸ مرتبه بگویید “یا رزاق” .
- گفتن ۲۷۰ مرتبه “یا کریم” در هر روز .
- هر روز ۱۰۰ مرتبه ذکر “یا غنی” خوانده شود.
- هر روز دستها رو به آسمان، ۸۰ مرتبه “یا لطیف” بگویید.
- روز ۱۱۱ مرتبه “یا عالی یا کافی” بگویید.
- هر روز دستها رو به آسمان، ۱۰۰مرتبه “یا وهاب” بگویید.
- رسول خدا (ص ) فرمود: آن که تهیدستى به وى فشار آورد “لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظیم” زیاد بگوید.
- هر روز ۳ مرتبه خواندن سوره توحید بعد سه صلوات بعد سه بار خواندن آیه {وَمَن یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَل لَّهُ مَخْرَجًا وَیَرْزُقْهُ مِنْ حَیْثُ لَا یَحْتَسِبُ وَمَن یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکُلِّ شَیْءٍ قَدْرًا} [الطلاق: ۲- ۳] بعد ۳ صلوات.
- هر روز دو رکعت نماز پس از سلام صد مرتبه یا لطیف.
- پس از نماز صبح بدون صحبت، ۱۰ مرتبه بخوانبد: «بسم الله الرحمن الرحیم یا قدیم یا دائم یا حی یا قیوم یا فرد یا وتر یا واحد یا أحد یا صمد یا من لم یلد و لم یولد و لم یکن له کفواً أحد و صلی الله علی محمد و اله اجمعین برحمتک یا ارحم الراحمین». بعد سوره یسن را بخوانید.
- هر روز بعد از نماز صبح خواندن سوره انعام و ۲۰۲ بار تکرار آیه “وَرَبُّکَ الْغَنِیُّ ذُو الرَّحْمَهِ إِن یَشَأْ یُذْهِبْکُمْ وَیَسْتَخْلِفْ مِن بَعْدِکُم مَّا یَشَاء کَمَآ أَنشَأَکُم مِّن ذُرِّیَّهِ قَوْمٍ آخَرِینَ.”(۱۳۳).
- روزی ۱۰۰ مرتبه خواندن سوره قدر.
- شبها خواندن ۷۰ ناد علی.
- روزی ۳ مرتبه خواندن سوره ق.
- هر روز خواندن سوره های ذاریات، طلاق، مزمل، انشراح و حشر.
- هرروز ۳ بار خواندن آیه: اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَهً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَهً مِنْکَ وَارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ(مائده،۱۱۴).
- هر روز خواندن ۱۲۰ مرتبه آیه امن یجیب امظر اذا دعا و یکشف السوء.
- هر روز خواندن آیت الکرسی.(۱ تا ۱۲۰ بار). آنرا بالای سر خانه و دفتر نصب کنید. بعد از هر نماز حداقل یکبار خوانده شود. در روایتی از امام باقر آمده است:” هر کس آیه الکرسی را بعد از هر نماز بخواند از فقر و بیچارگی در امان شود و رزق او وسعت یابد و خداوند به او از فضل خودش مال زیادی بخشد.”قبل از رفتن به بیرون و شب موقع خواب حتما خوانده شود. {اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ}(بقره،۲۵۵).
- حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند : قسم به آن خدایی را که من را مبعوث فرموده هرکسی این دعا را همراه خود داشته باشد یا در دکان و یا در منزل خود گذارد فقر او به ثروت و وسعتِ رزق و روزی مبدل شود ( ان شاء الله ): “یا اللهُ یا رَبِّ یا حَیُّ یا قَیّوم یا ذَالجَلالِ وَ الاکرام اَسئَلُکَ بِاسمِکَ اَلعَظیم اَلاَعظَم اَن تَرزُقَنی رَزقاً حَلالاً طَیِّباً بِرَحمَتِکَ الواسِعَه « یا اَرحَمَ الرّاحِمِین »”
- دستوری از پیامبر بزرگوار اسلام صل الله علیه و اله و سلم اگر قرضی دارید و از پرداخت آن عاجز شدید این دعا را ورد خود قرار دهید بویژه بعد از هر نماز صد مرتبه بگوئید انشا الله موفق به ادای قرض خواهید شد.”اَللّـهـُـمَّ اَغـنِـنـی بـِـحـَلا لـِکَ عَنْ حـَرامـِکْ وَ بـِـفـَضـْـلـِکَ عَــمـَّـنْ سـِـواکْ”.
- برای غنی شدن از نظر مادی برای همیشه اسم «علی» روی نگین انگشتری حک شود و همراه داشته باشد.
- هر روز صدقه بدهید.
دعا های پنجگانه طلب رزق:
اوّل:از معاویه بن عمّار نقل شده:از امام صادق علیه السّلام درخواست کردم تا براى رزق دعایى تعلیم من فرماید، آن حضرت این دعا را به من آموخت،و من براى زیاد شدن رزق،چیزى بهتر از این ندیدم.
“اَللّهُمَّ ارْزُقْنى مِنْ فَضْلِکَ الْواسِعِ الْحَلالِ الطَّیِّبِ رِزْقاً واسِعاً حَلالاً طَیِّباً بَلاغاً لِلدُّنْیا وَالاْخِرَهِ صَبّاً صَبّاً هَنیَّئاً مَری ئاً مِنْ غَیْرِ کَدٍّ وَلا مَنٍّ مِنْ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ اِلا سَعَهً مِنْ فَضْلِکَ الْواسِعِ فَاِنَّکَ قُلْتَ وَاسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِکَ اَسْئَلُ وَ مِنْ عَطِیَّتِکَ اَسْئَلُ وَ مِنْ یَدِکَ الْمَلاْ اَسْئَلُ .”
خداى نصیبم کن از فضل گستردهات،حلال پاکیزه روزى فراخ حلال پاکرساى براى دنیا و آخرت،ریزانریزان گوارا لذیذ بدون زحمت و بدون منّت از احدى از بندگانت،جز وسعتى از فضل واسعت،زیرا تو فرمودى:«از فضل خدا بخواهید»پس از فضل تو مىخواهم،و از عطاى تو درخواست مىنمایم،و از دست پر تو مىطلبم.
دوم:از امام باقر علیه السّلام روایت شده: به زید شحّام فرمود:براى درخواست روزى،در سجده نماز واجب بگو:
“یا خَیْرَ الْمَسْئُولینَ وَ یا خَیْرَ الْمُعْطینَ اُرْزُقْنى وَارْزُقْ عِیالى مِنْ فَضْلِکَ فَاِنَّکَ ذُوالْفَضْلِ الْعَظیمِ.”
اى بهترین درخواستشده، و اى بهترین عطا کننده،مرا و عیالم را از فضلت روزى بخش،به درستى که تو صاحب فضل بزرگى هستى.
سوم:از ابو بصیر نقل شده:از حاجت خود به حضرت امام صادق علیه السّلام شکایت کردم،و از آن جناب خواستم،براى رزق دعایى تعلیم من کن،حضرت این دعا را به من آموخت از زمانى که آن را خواندم،دیگر محتاج نشدم،فرمود: در نماز شب در حال سجده بگو:
“یا خَیْرَ مَدْعُوٍّ وَ یا خَیْرَ مَسْئُولٍ وَ یا اَوْسَعَ مَنْ اَعْطى وَ یا خَیْرَ مُرْتَجىً اُرْزُقْنى وَ اَوسِعْ عَلَىَّ مِنْ رِزْقِکَ وَ سَبِّبْ لى رِزْقاً مِنْ قِبَلِکَ اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَیْئٍ قَدیرٌ.”
اى بهترین خواندهشده،و اى بهترین درخواستشده،و اى وسعتبخشترین کسىکه عطا کرد،و اى بهترین امیدشده،روزىام ده و بر من از روزىات وسعت ده،و سببسازى کن برایم روزى را از جانب خودت،به درستى که تو بر هرچیز توانایى.
چهارم:روایت شده:رسول خدا صلى اللّه علیه و آله این دعا را براى طلب روزى تعلیم فرمود:
“یا رازِقَ الْمُقِلّینَ وَ یا راحِمَ الْمَساکینَ وَ یا وَلِىَّ الْمُؤْمِنینَ وَ یا ذَا الْقُوَّهِ الْمَتینَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَیْتِهِ وَارْزُقْنى وَ عافِنى وَ اکْفِنى ما اَهَمَّنى”
اى روزىدهنده نیازمندان،و اى رحم کننده بر مسکینان،و اى سرپرست مؤمنان،و اى صاحب نیروى استوار،بر محمّد و اهل بیتش درود فرست،روزىام ده،و سلامتى کاملم بخش،و مرا از آنچه به اندیشهام برده کفایت کن.
پنجم:ابو بصیر این دعا را براى طلب روزى از حضرت صادق علیه السّلام روایت کرده:و آن حضرت فرموده:این دعالى على بن الحسین علیه السّلام است که خدا را به آن مىخواند:
ا”َللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ حُسْنَ الْمَعیشَهِ مَعیشَهً اَتَقَوّى بِها عَلى جَمیعِ حَوآئِجى وَ اَتَوَصَّلُ بِها فِى الْحَیوهِ اِلى آخِرَتى مِنْ غَیْرِ اَنْ تُتْرِفَنى فیها فَاَطْغى اَوْ تُقَتِّرَ بِها عَلَىَّ فَاَشْقى اَوْسِعْ عَلَىَّ مِنْ حَلالِ رِزْقِکَ وَ اَفْضِلْ عَلَىَّ مِنْ سَیْبِ فَضْلِکَ نِعْمَهً مِنْکَ سابِغَهً وَ عَطآءً غَیْرَ مَمْنُونٍ ثُمَّ لاتَشْغَلْنى عَنْ شُکْرِ نِعْمَتِکَ بِاِکْثارٍ مِنْها تُلْهینى بَهْجَتُهُ وَ تَفْتِنُنى زَهَراتُ زَهْوَتِهِ وَلا بِاِقْلالٍ عَلَىَّ مِنْها یَقْصُرُ بِعَمَلى کَدُّهُ وَ یَمْلاَُ صَدْرى هَمُّهُ اَعْطِنى مِنْ ذلِکَ یا اِلهى غِنىً عَنْ شِرارِ خَلْقِکَ وَ بَلاغاً اَنالُ بِهِ رِضْوانَکَ وَ اَعُوذُ بِکَ یا اِلهى مِنْ شَرِّ الدُّنْیا وَ شَرِّ ما فیها وَ لاتَجْعَلْ عَلَىَّ الدُّنْیا سِجْناً وَلافِراقَها عَلَىَّ حُزْناً اَخْرِجْنى مِنْ فِتْنَتِها مَرْضِیّاً عَنّى مَقْبُولاً فیها عَمَلى اِلى دارِ الْحَیَوانِ وَ مَساکِنِ الاَْخْیارِ،
خدایا نیکى معیشت را از تو مىخواهم،معیشتى که به آن بر تمام خواستههایم نیرو گیرم،و به آن در زندگى به آخرتم برسم،بىآنکه در فراوانى نعمتم قرار دهى،تا طغیان کنم، یا به آن بر من تنگ گیرى تا بدبخت شوم،از روزى حلالت بر من فراخى ده،و بر من از ریزش فضلت، از نزد خود نعمت کامل و عطاى بىمنّت عنایت کن،و مرا به فراوانى آن،از شکر نعمتت غافل مکن،که زیبایىاش سرگرمم سازد،و خوشرنگىهاى شگفتانگیزش دلم را برباید،و نه با کمدادنش به من،که از زحمت در به دستآوردنش،عملم براى خدا ضعیف گردد،و اندوهش سینهام را پر کند،اى معبود من،از معیشت آن اندازه به من عطا کن،که بىنیازى از بندگان شرّیرت باشد،و رسانندهاى که به وسیله آن به خشنودىات برسم،اى معبود من،از شرّ دنیا و آنچه در آن است به تو پناه مىآورم،دنیا را بر من زندان، و فراقش را بر من اندوه قرار مده،مرا از فتنههاى آن،درحالىکه از من راضى باشى،و عملم در آن پذیرفته باشد،به جانب خانه زندگى ابدى و خانههاى خوبان بیرون آور،
وَ اَبْدِلْنى بِالدُّنْیَا الْفانِیَهِ نَعیمَ الدّارِ الْباقِیَهِ اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِکَ مِنْ اَزْلِها وَ زِلْزالِها وَ مِنْ سَطَواتِ شَیاطینِها وَ سَلاطینِها وَ نَکالِها وَ مِنْ بَغْىِ مَنْ بَغى عَلَىَّ فیها اَللّهُمَّ مَنْ کادَنى فَکِدْهُ وَ مَنْ اَرادَنى فَاَرِدْهُ وَ فُلَّ عَنّى حَدَّ مَنْ نَصَبَ لى حَدَّهُ وَاَطْفِءْ عَنّى نارَ مَنْ شَبَّ لى وَ قُودَهُ وَاکْفِنى مَکْرَ الْمَکَرَهِ وَ افْقَاْعَنّى عُیُونَ الْکَفَرَهِ وَاکْفِنى هَمَّ مَنْ اَدْخَلَ عَلَىَّ هَمَّهُ وَادْفَعْ عَنّى شَرَّ الْحَسَدَهِ وَاعْصِمْنى مِنْ ذلِکَ بِالسَّکینَهِ وَاَلْبِسْنى دِرْعَکَ الْحَصینَهَ وَاَحْیِنى فى سِتْرِکَ الْواقى وَ اَصْلِحْ لى حالى وَ صَدِّقْ قَوْلى بِفِعالى وَ بارِکْ لى فى اَهْلى وَ مالى .”
و دنیاى فانى را برایم به نعمتخانه باقى تبدیل کن،خدایا از سختى و لرزشهایش و از یورشهاى شیاطین و سلاطین و از عذابش و تجاوز هرکه در آن بر من تجاوز کند به تو پناه مىآورم. خدایا هرکه علیه من نقشه کشید،تو علیه او نقش بکش،و هرکه نسبت به من قصد بد دارد،تو نسبت به و او قصد بد کن،و تیزى اسلحه کسىکه تیزى اسلحهاش را براى من قرار داد کند کن،و آتش کسىکه هیزمش را علیه من افروخته خاموش نما،و فریب فریبکاران را از من کفایت کن،و دیده کافران را از من کور کن،و اندوه کسىکه اندوهش را بر من دارو نموده کفایت کن،و شرّ حسودان را از من برطرف نما،و مرا از اینها با آرامش حفظ کن،و زره محکمت را به من بپوشان،و در پوشش نگهداریت زندهام بدار،و حالم را اصلاح کن،و گفتارم را به کردارم راست آر،و به من در خاندان و دارایىام برکت ده.