کتاب « آفاق حکمت در سپهر سنت :گفتگوی حامد زارع با سید حسین نصر»

آکادمی مطالعات ایرانی لندن(LAIS)

کتاب « آفاق حکمت در سپهر سنت :گفتگوی حامد زارع با سید حسین نصر» درباره آفاق حکمت در سپهر سنت از سوی انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد. سیدحسین نصر در مقدمه‌ای که برای این کتاب نوشته، اشاره کرده «در ایران عزیزمان، در این برهه از زمان که در آن زندگی می‌کنیم، از لحاظ فکری هیچ امری مهمتر از ایجاد یک محیط باز فکری نیست که در آن متفکران جامعه بتوانند در آن به بحث و گفتگو درباره مسائل مهم فکری و نیز به نقد علمی افکار گوناگون، و امیدوارم نه مغرضانه و شخصی، بپردازند.

سیدحسین نصر از شخصیت‌های برجسته دوران معاصر جهان اسلام به شمار می‌آید. گرچه وی را به خاطر آثارش در حیطه علوم اسلامی، فلسفه اسلامی و عرفان می‌شناسند، آثار او گستره وسیعتری دارد. نصر از دید بسیاری از دانشمندان و پیروان اسلام مدافع حکمت جاویدان و اسلام سنتی قلمداد می‌شود که در برابر مدرنیسم سیاسی و فلسفی و بنیادگرایی مذهبی قرار می‌گیرد؛ چنان که به گفته خودش، نه هر آنچه در جهان اسلامی رخ می‌دهد اسلامی است و نه هر آنچه در آن گوشه از جهان متولد می‌شود، خبر از وقوع رنسانسی اسلامی دارد. در جهانی که عملاً امکان استفاده و سوء استفاده از هر چیز در راستای اهداف قدرت‌ها وجود دارد، باید به هویت اسلامی هر آنچه اسلامی نامیده می‌شود، توجهی دقیق کرد.

این اندیشمند اسلامی در بخش ابتدایی مقدمه‌اش برای کتاب پیش رو آورده است: در طی سی سال گذشته اکثر کتبی که از این بنده به زبان فارسی در ایران نشر یافته است، ترجمه دیگران از آثار انگلیسی بوده که برخی را تصحیح کرده و بعضی دیگر را قبل از انتشارشان اصلاً ملاحظه نکرده بودم. در این ایام آنچه خود به فارسی نگاشتم، به صورت مقاله بود و وقت اینجانب اجازه نمی‌داد کتبی را که به انگلیسی نگاشته بودم، به فارسی برگردانم. از سه سال پیش موافقت کردم نتیجه بیش از پنجاه سال تحقیق و تفحص و تفکر درباره فلسفه و دین و علوم و فرهنگ را به صورت گفتگو و به لسانی ساده‌تر از کتب تحقیقاتی در اختیار خوانندگان فارسی زبان قرار دهم.

نصر کتاب «گفتگوی حامد زارع با سیدحسین نصر» را اینچنین معرفی می‌کند: این کتاب که نتیجه گفتگوهای حامد زارع با بنده است، سومین اثر از این نوع است که در اصل به زبان فارسی بیان شده است. در هر سه کتاب سوالات را ویراستاران تهیه کرده‌اند و سپس بنده آنها را پذیرفته یا تغییراتی در آن داده‌ام، اما مطالب این کتاب‌ها به هیچ وجه تکراری نیست، گرچه گهگاهی موضوعی به ناچار بیش از یک بار طرح شده است.

این کتاب ۵ فصل دارد که مطالبی از فلسفه اسلامی تا وقایع سیاسی ایران قبل از انقلاب را شامل می‌شود. اندیشه اسلام‌گرایان، سنت گرایان، تفکرات شهید مطهری و علامه طباطبایی از دیگر موضوعات کتاب هستند که از نصر به واسطه تعلیم و حضور نزد علامه طباطبایی، پرسیده شده است.

عناوین فصول کتاب به این ترتیب هستند: «فلسفه اسلامی و حکمت سنت گرایانه»، «جریان فلسفه در ایران معاصر»، «مسئولیت‌ها و اقدامات در رژیم سابق»، «اسلام و غرب» و «دانش، دین و سیاست در جمهوری اسلامی»

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:

* یعنی شما در مقام متفکری سنت‌گرا مخالف این گزاره یا واقعیت متجددانه هستید که هر کسی بتواند دین خود را آزادانه انتخاب کند؟

بحث بر سر موافق بودن یا مخالف بودن من نیست.

* اتفاقاً بحث بر سر همین است؛ من می‌خواهم نظر شما را بدانم. لطفا به طور واضح سخن خود را شرح دهید.

ببینید، من معتقدم که ساختار فکری بشر در وضعی که در طی قرون در آن می‌زیسته به گونه‌ای نبوده است که بتواند به «خواستگاری» چند دین برود، با آنها صحبت کند، روی آنها مطالعه داشته باشد و سپس یکی از آن ادیان را انتخاب کند. این نکته بسیار پیچیده و غریبی است که اکنون برای بسیاری از مردمان به واقعیت تبدیل شده است. حتی تا دوران معاصر نیز بشر در اکثر موارد اینگونه زندگی نکرده و دین خود را انتخاب نکرده است. البته این امر هنگام گسترش دینی جدید در یک سرزمین صادق نیست وگرنه همانطور که گفتم رُمی‌ها مسیحی نمی‌شدند و اکثر ایرانیان دین مبین اسلام را انتخاب نمی‌کردند…

این کتاب با ۳۵۹ صفحه در شمارگان هزار و ۶۵۰ نسخه و قیمت ۱۷ هزار تومان منتشر و راهی بازار کتاب شده است.

 

کلید واژگان: آفاق حکمت، فلسفه اسلامی، سید حسین نصر، معنویت، دین، ایران.