رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به ویژگی‌های علامه طباطبایی شخصیت ایشان در دنیا، بویژه عصر معاصر را کم نظیر توصیف کرد. به گزارش آکادمی مطالعات ایرانی لندن، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی در همایش مبانی و روش تفسیری علامه طباطبایی که در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) قم برگزار شد طی سخنانی با بیان اینکه شخصیت علامه طباطبایی بسیار استثنایی بود گفت: در دنیای معاصر شخصیتی مانند ایشان بسیار کم نظیر است.
وی با بیان اینکه ما خود و حوزه را مدیون زحمات مخلصانه علامه طباطبایی می‌دانیم عنوان کرد: ایشان با حضور در قم و ارائه درس تفسیر حرکت پر برکتی در حوزه شکل داده‌اند و بعد هم افرادی همچون آ یت الله جوادی آملی ادامه دهنده راه ایشان در این زمینه هستند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در ادامه به تبیین روش تفسیری علامه طباطبایی پرداخت و اظهار کرد: در ابتدا باید به این نکته توجه کرد که آیا برای تفسیر قرآن و رساندن مقاصد آن نیاز به امر خارج مانند شواهد، بیانات اهل خبره و علوم ادبی و علوم کلامی و بلاغت و بدیع لازم است یا خیر؟
وی ادامه داد: باید به دنبال این بود که منظور علامه طباطبایی از تفسیر قرآن به قرآن به معنای بی‌نیازی به دیگر موارد مانند صرف و نحو و بلاغت است.
آیت الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه علامه طباطبایی در هیچ کجا چنین مطلبی را بیان نکرده‌اند ادامه داد: ما باید به دنبال این امر باشیم که مقصود علامه طباطبیی چه بوده است که می‌توانیم این امر را از شواهدی که وجود دارد متوجه شویم.
وی ادامه داد: یکی از شواهد، فضایی بود که در زمان علامه طباطبایی وجود داشت که ایشان روش‌های تفسیری گذشته مانند تفسیر عرفانی، تفسیر بر اساس علوم و حروف و ارقام و تفسیر بر اساس تطبیق آیات بر اکتشافات علمی را قبول نداشته و اینها را کار تفسیر نمی‌دانستند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: علامه طباطبایی معتقد بود قرآن دارای مقاصدی است که آن را با الفاظ بیان می‌دارد و می‌خواهد که مخاطب نیز این الفاظ را متوجه شود.
وی ادامه داد: البته برای این الفاظ حواشی نیز داشت که ضرورتی برای بیان آنها وجود نداشت، مانند اینکه در قرآن کریم امر به نماز شده است اما حواشی آن مانند اینکه نماز چند رکعت است و بقیه ارکان را ذکر نکرده است که بهره گیری از فن لغت و همچنین بهره‌مندی از صرف و نحو و بلاغت و روایات از ضروریات است که باید برای تفسیر قرآن کریم این موارد را فراگرفت.
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه نیاز به مواردی همچون صرف، نحو، لغت و بلاغت به معنای احتیاج قرآن به غیر نیست گفت: این امر بدان معنا است که برای فهم مطلب ابتدا باید لوازم آن را فراگرفت تا بتوان بهترین مقصود را متوجه شد و اینها ابزار فهم کلام هستند.
وی در ادامه گفت: در علوم مختلف مسائلی وجود دارد که به طور قطع و یقین ثابت می‌شود اما غالبا در اکثر علوم مواردی نیز وجود دارد که قطعی نیست و علما و دانشمندان در آن اختلاف نظر دارند که چون علوم بشری است وجود این اختلافات نیز طبیعی است.
نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به تفسیر قرآن علامه طباطبایی، ابراز کرد: این بدان معنا نیست که علامه چنین بگویند که من این تفسیر را انجام داده‌ام و جز این دیگر روشی وجود ندارد.
وی ادامه داد: در زمینه تفسیر علامه طباطبایی نیز گاهی اختلاف نظر‌هایی وجود دارد و این بدان معنا نیست که وقتی نظر و کاری صورت گرفت نظری قطعی باشد.
آیت الله رضا استادی نیز طی سخنانی با اشاره به کتابی که در نقد المیزان و عدم توجه علامه طباطبایی به روایات نوشته شده است اشاره کرد و گفت: برخی خدمت یک فرد را خیانت دانسته و سپس با عنوان خیانت شروع به حمله می‌کنند. وی ابراز داشت: خدمتی که علامه طباطبایی در تفسیر المیزان نسبت به روایات تفسیری کرده است خدمت بسیار بزرگی است.
عضو جامعه مدرسین حوزه با اشاره به اینکه یکی از اهداف علامه طباطبایی در المیزان این بود که روایات ما بررسی شود گفت: اینکه روایتی در یک کتاب نقل شده و نمی‌توان فهمید که درست است یا نادرست ناشی از بررسی نشدن روایات است.
وی در ادامه تاکید کرد: علامه طباطبایی در تفسیر به روایات چه شیعه و چه سنی توجه خاصی داشت که بیان کند در روایات درباره آیه چه چیزی گفته شده است.
استاد حوزه علمیه قم با تاکید براینکه علاقه علامه طباطبایی به روایات جای تردید ندارد ابراز کرد: در زمان علامه طباطبایی بود که روایات تفسیر مانند روایات فقهی مورد اجتهاد قرار گرفت که این از ویژگی‌های شاخص علامه طباطبایی بود که دست به چنین اقدامی زد.
وی با تاکید براینکه علامه طباطبایی هیچ‌گاه به روایات بی‌اعتنا نبود ابراز کرد: ما افتخار می‌کنیم که مفسری همچون علامه طباطبایی در جایی که بین یک آیه و روایت ارتباطی وجود داشته است به بهترین شکل ممکن ارتباط آیه و روایت را بیان کرده است.
آیت الله استادی با اشاره به تفسیر علامه طباطبایی در آیات مربوط به ولایت گفت: وقتی ایشان به آیات ولایت برخورد کرده سابقه نداشته است که بدین شکل بتوانند مطالب را رائه دهد.
وی در ادامه به تفسیر المنار اشاره کرد و گفت: در تفسیر المنار که در زمینه آیات ولایت شیطنت‌هایی مشاهده می‌شود، علامه طباطبایی به خوبی تمام موارد را مطرح و به آنها پاسخ داده است.
امام جمعه قم با تاکید براینکه ما باید قدردان زحمات علامه طباطبایی باشیم گفت: اگر برای شخصیتی همچون علامه طباطبایی هر ساله چندین همایش در عناوین مختلف برگزار شود باز هم کافی نیست.
